Ciekawostki o Saharze

Sahara to jedna z najbardziej znanych pustyń na świecie, jednak jej unikalność i geograficzne zróżnicowanie są często niedoceniane. Ten rozległy obszar zachwyca nie tylko bezkresnymi wydmami, lecz także niezwykłymi zjawiskami przyrodniczymi, kontrastami klimatycznymi i odkryciami o wielkim znaczeniu historycznym. Sahara to nie tylko piasek, lecz także żywy krajobraz pełen zagadek, śladów dawnych mórz, zwierząt, osad ludzkich, a nawet zlodowaceń. W tym artykule znajdziesz fascynujące fakty o największej gorącej pustyni świata, które ukazują jej zupełnie inne oblicze. Jeśli myślisz, że Sahara to wyłącznie upał i pustkowia, te niezwykłe fakty mogą Cię zaskoczyć.

• Sahara zajmuje powierzchnię ponad 9,2 miliona kilometrów kwadratowych, co oznacza, że jest większa niż Stany Zjednoczone (bez Alaski). Rozciąga się przez jedenaście krajów Afryki Północnej, w tym Algierię, Libię, Egipt, Sudan i Mali.
• Wbrew powszechnemu przekonaniu, tylko około 25% powierzchni Sahary pokrywają piaszczyste wydmy. Reszta to tereny skaliste, gliniaste równiny, góry oraz wyschnięte koryta rzek.
• Na Saharze znajdują się góry, z których niektóre osiągają imponujące wysokości. Najwyższym punktem pustyni jest góra Emi Koussi w Czadzie, która mierzy 3415 metrów nad poziomem morza i jest wygasłym wulkanem.
• Na Saharze sporadycznie pada śnieg, choć jest to zjawisko rzadkie. W 2018 roku w algierskim mieście Aïn Séfra spadł śnieg, który utrzymał się przez kilka godzin.
• Około 8 tysięcy lat temu Sahara była zielona i żyzna. Istniały tam rzeki, jeziora, bujna roślinność i liczne zwierzęta, takie jak krokodyle, hipopotamy czy żyrafy.
• Jednym z największych prehistorycznych jezior świata było tzw. Megajezioro Czad. Jego powierzchnia mogła przekraczać 400 tysięcy kilometrów kwadratowych, czyli czterokrotnie więcej niż współczesne jezioro Czad.
• Na Saharze odkryto liczne petroglify i malowidła naskalne. Przedstawiają one sceny z życia codziennego, polowań i zwierząt, co świadczy o dawnym osadnictwie ludzkim w tym regionie.
• Sahara charakteryzuje się ekstremalnymi wahaniami temperatury. W ciągu dnia może być ponad 50°C, natomiast w nocy temperatura może spaść nawet do zera.
• Sahara nie zawsze była pustynią. Dane geologiczne wskazują, że co 20–25 tysięcy lat klimat zmienia się tam między wilgotnym a suchym, w wyniku zmian nachylenia osi Ziemi.
• Pył z Sahary potrafi przemieszczać się na tysiące kilometrów. Co roku miliony ton pyłu unoszą się aż do Amazonii, gdzie wzbogacają glebę w minerały.
• Na Saharze mieszka ponad 2 miliony ludzi, głównie Beduinów i Tuaregów, którzy prowadzą tradycyjny koczowniczy tryb życia. Używają wielbłądów jako środka transportu, a także zajmują się handlem solą, zbożem i skórami.
• Jednym z najbardziej znanych mórz piasku na Saharze jest Erg Chebbi w Maroku. Wydmy osiągają tam wysokość ponad 150 metrów, a ich kształt nieustannie zmienia się pod wpływem wiatru.
• W XX wieku we francuskiej części Sahary przeprowadzano próby jądrowe. Testy w okolicach Reggane i In Ekker pozostawiły ślady promieniowania, które wpłynęły na środowisko i zdrowie mieszkańców.
• W południowej Saharze zachowały się kamienne kręgi przypominające Stonehenge. Najsłynniejszy z nich to Nabta Playa w Egipcie, uważany za jeden z najstarszych znanych kalendarzy astronomicznych.
• Sahara ma kilka trwałych oaz, w których znajduje się woda i roślinność. Do najbardziej znanych należą Siwa w Egipcie, Ghardaïa w Algierii i Ghadames w Libii.
• Na pustyni można znaleźć ruiny dawnych miast i szlaków handlowych. Jednym z najważniejszych ośrodków karawanowych był Timbuktu, który łączył Saharę z Afryką Zachodnią.
• Na Saharze znaleziono skamieniałości wielorybów, co dowodzi, że kiedyś był tam ocean. Szczególnie bogate znaleziska występują w egipskim rejonie Wadi al-Hitan, wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
• Wielki Erg Wschodni to kolejny rozległy obszar wydm, położony we wschodniej Algierii. Jego powierzchnia wynosi około 190 tysięcy kilometrów kwadratowych i jest to jedno z najbardziej odizolowanych miejsc na Ziemi.
• Na Saharze występuje zjawisko atmosferyczne zwane harmattanem — suchy, pyłowy wiatr wiejący z północnego wschodu, który ogranicza widoczność i unosi drobinki pyłu w powietrzu.
• Mimo trudnych warunków klimatycznych, Sahara jest domem dla wyjątkowych form życia. Przykładem jest fenek — pustynny lis z ogromnymi uszami, które pomagają mu rozpraszać ciepło.
• Jeden z najwyższych pomiarów temperatury na świecie został zarejestrowany w libijskiej części Sahary, w mieście Al-ʿAzīzīyah. W 1922 roku odnotowano tam 58°C, choć pomiar ten był później podważany.
• W 2011 roku naukowcy odkryli pod Saharą ogromne zasoby wód podziemnych. Zawierają one tysiące kilometrów sześciennych słodkiej wody, co daje nadzieję na rozwój rolnictwa w regionie.
• W centrum pustyni znajduje się imponująca struktura geologiczna — Struktura Richat, zwana też „Okiem Sahary”. Ma średnicę około 50 kilometrów i jest widoczna nawet z kosmosu.
• W Saharze często występują burze piaskowe, które mogą pokrywać powierzchnię większą niż niektóre kraje. Takie burze mogą trwać kilka dni i całkowicie sparaliżować transport.
• Sahara jest rozważana jako miejsce budowy gigantycznych elektrowni słonecznych. Ilość godzin słonecznych w ciągu roku czyni ten region idealnym dla rozwoju energii odnawialnej.
• Archeolodzy odkryli w Saharze ślady obróbki kamienia sprzed 500 tysięcy lat. To jedne z najstarszych dowodów obecności człowieka w Afryce Północnej.
• W sercu Sahary znajduje się jedno z najsuchszych miejsc na Ziemi — pustynia Ténéré. Przez wiele lat nie odnotowano tam żadnych opadów, a jedyne drzewo rosnące w okolicy zostało przypadkowo zniszczone przez ciężarówkę w 1973 roku.

Sahara to nie tylko obszar ekstremalnego upału, lecz także kolebka dawnych cywilizacji, naukowych zagadek i niesamowitych zjawisk przyrody. Jej bezkresne przestrzenie skrywają bogaty i złożony świat, który warto poznawać coraz głębiej. Te ciekawe fakty o Saharze pokazują, że pustynia jest dynamicznym i fascynującym miejscem. Nic dziwnego, że od wieków inspiruje badaczy, podróżników i marzycieli z całego świata.