Кефир – әлемдегі ең көне ашытылған сусындардың бірі, және ол ғасырлар бойы әртүрлі халықтардың дастарханында ерекше орын алып келеді. Оның бірегей қасиеттері кефирді дәстүрлі тағамдарда да, заманауи тамақтануда да аса бағалы етеді. Бұл мақалада сіз білмеуі мүмкін қызықты деректер келтірілген, олар кефирдің шығу тегі, пайдасы, өндіріс ерекшеліктері мен химиялық құрамын жаңа қырынан таныстырады. Мұндағы захватывающие фактілер кефирге мүлде өзгеше көзқараспен қарауға мүмкіндік береді. Көптеген неймовірні фактілер кефирді дәстүрді, ғылымды және денсаулықты бір арнаға тоғыстырған ерекше сусынға айналдырады.
- Кефирдің отаны — Солтүстік Кавказ, онда оны ежелден қасиетті сусын деп санаған. Жергілікті халықтар кефирді мал терісінен жасалған бурдюк ыдысында ашытқан және оның жасалу құпиясын ұзақ уақыт бойы сыртқа шығармаған. Аңыздар бойынша кефир дәндері құдайлардың сыйы болып есептелген. Олар сатылмаған, тек сенім мен достық белгісі ретінде ғана сыйға тартылған.
- Кефир дәндері кефирдің негізін құрайды. Бұл дәндер — бактериялар мен ашытқылардың тірі симбиотикалық колониялары, сыртқы түрі майда ақ түйіршіктерге ұқсайды. Олар сүтті ашытып, сусынға тән дәм мен пайдалы қасиеттер береді. Ешбір басқа сүт өнімдері дәл осындай табиғи микробиологиялық жүйемен жасалмайды.
- Кефирдің табиғи әлсіз газдалған әсері бар. Бұл ашытқының аз мөлшерде көмірқышқыл газын түзуінен пайда болады. Сондықтан сусынның дәмінде жеңіл «шымырлық» сезіледі. Мұндай әсер басқа сүтті сусындарда өте сирек кездеседі.
- Кефирдің құрамында отыздан астам түрлі микроорганизмдер бар. Осы көрсеткіш бойынша кефир ең бай пробиотикалық өнімдердің бірі саналады. Оның күрделі микрофлорасы ішек микробиомын табиғи түрде теңестіруге көмектеседі. Сондықтан бұл сусын ас қорыту жүйесін жақсартуға ерекше пайдалы.
- Кефирде иммунитетті қолдайтын табиғи биоактивті қосылыстар кездеседі. Олар ашыту процесі барысында түзіліп, ағзаның жасушалық қорғанысын күшейтеді. Сол себепті кефир сырқаттан кейін немесе антибиотик қабылдағаннан соң жиі ұсынылады. Ол иммундық жүйені қалпына келтіруге көмектесетін табиғи сусынға айналған.
- Кефир В дәрумендеріне, кальцийге, фосфорға және магнийге бай. Бұл элементтер сүйек тінін, жүйке жүйесін және жалпы ағза қызметін қолдайды. Олар стреске төзімділікті арттырып, шаршауды азайтады. Кефирді жүйелі түрде пайдалану ағзаның табиғи энергия балансын сақтауға ықпал етеді.
- Кефир лактозаға сезімтал адамдарға көбіне жақсы сіңеді. Ферментация кезінде лактозаның едәуір бөлігі ыдырайды, сондықтан сусын асқазанға жеңілірек әсер етеді. Осы себепті кефирді сүт өнімдерін шектейтін адамдар да жиі қолданады. Бұл оны ең қолжетімді ашытылған сусындардың біріне айналдырады.
- Кефирдің дәмі мен консистенциясы ашытылу ұзақтығына байланысты өзгереді. Ұзақ ашытылған кефир қышқылырақ әрі қоюырақ болады. Ал қысқа ашыту сусынды жұмсақ әрі нәзік етеді. Әр өңір мен өндірушінің кефир дайындауда өзіндік дәстүрі қалыптасқан.
- Әлемнің түрлі аймақтарында кефирге ұқсас сусындар бар. Түркияда айран кең таралған, бірақ оның дайындалу тәсілі өзгеше. Моңғолияда тараг деп аталатын сусын шығарылады, ол да сүтті ашыту арқылы дайындалады. Бұл ашытылған сусындардың көптеген мәдениеттерде маңызды рөл атқаратынын көрсетеді.
- Үй жағдайында дайындалған кефир дүкендегіден пайдалырақ деп есептеледі. Өйткені үй кефирінде тірі микроорганизмдердің белсенділігі әлдеқайда жоғары болады. Оның дәмі күрделірек әрі табиғилығы айқын сезіледі. Алайда үй кефирін дайындауда тазалық пен гигиенаны мұқият сақтау шарт.
- Кефир асханалық мақсатта жиі қолданылады. Ол қамырды жұмсартатын қышқылдығының арқасында құймақ пен нан пісіруге өте қолайлы. Сондай-ақ кефир маринад ретінде етті жұмсартуға көмектеседі. Бұл оны әмбебап тағамдық ингредиентке айналдырады.
- Кефир құрамындағы триптофан ұйқыны қалыпқа келтіруге ықпал етеді. Бұл аминқышқыл серотонин синтезіне қатысады, ал серотонин ағзаның тыныштық күйін қамтамасыз етеді. Осы себепті кефирді кешкі уақытта ішу пайдалы деп саналады. Оның табиғи әсері жүйкені тыныштандыруға көмектеседі.
- Кефир қандағы холестерин деңгейін төмендетуге көмектеседі. Бұл пробиотикалық бактериялардың май алмасуына қатысуымен түсіндіріледі. Сауықтыратын әсері жүрек-қантамыр жүйесі үшін пайдалы. Кефирді профилактикалық сусын ретінде қолданатындар көп.
- Кефир дәндерін жасанды түрде жасау мүмкін емес. Олар тек бұрыннан бар тірі дәндердің бөлінуі арқылы көбейеді. Сондықтан кефир — ұрпақтан ұрпаққа берілетін ерекше мәдени-биологиялық мұра. Ғылым әлі күнге дейін бұл дәндерді толықтай синтездей алған жоқ.
- Кефирді жүйелі түрде пайдалану ағзаға тағамдық заттарды жақсырақ сіңіруге көмектеседі. Пробиотиктер ас қорытуға қатысып, пайдалы элементтердің игерілуін арттырады. Бұл әсіресе пайдалы тамақтану мәдениетін ұстанатын адамдар үшін маңызды. Кефир ағзаның тұрақты жұмысын қолдауда ерекше рөл атқарады.
- Кейбір өңірлерде кефир ұзақ өмірдің сыры деп есептеледі. Оны күш-қуат пен денсаулықтың белгісі ретінде бағалайды. Дәстүрлі рецепттер ұрпақтан ұрпаққа өзгеріссіз беріледі. Сол арқылы кефир белгілі бір мәдениеттің маңызды бір бөлігіне айналған.
- Кефир құрамында табиғи ферментация нәтижесінде пайда болатын өте аз мөлшерде алкоголь болады. Бұл ағзаға әсер етпейтіндей деңгейде. Мұндай құбылыс ашытылған сусындардың табиғи қасиетінің бірі. Ол өнімнің табиғилығын көрсетеді.
Бұл қызықты деректер кефирдің қаншалықты құнды әрі көп қырлы сусын екенін айқын көрсетеді. Сіз кефирдің ерекше микробиологиялық құрылымын, терең мәдени тарихын және маңызды сауықтыру қасиеттерін білмеуі мүмкін. Ол ғасырлар бойы дәстүр мен ғылымды ұштастырып келе жатқан табиғи тағамдық өнім. Кефир алдағы уақытта да әлемнің көптеген аймақтарында күнделікті рационның маңызды бөлігі бола береді.
