Дели – тарихы, сәулеті және мәдени әртүрлілігімен таңқалдыратын қала. Ол – Үндістанның жүрегі, мұнда өткен дәуір заманауи өмірмен үйлесіп, дәстүрлер жаңа жетістіктермен қатар өмір сүреді. Қалада көне ескерткіштерді, түрлі-түсті базарларды және заманауи зәулім ғимараттарды қатар көруге болады. Бұл материалда сіз білмеуі мүмкін қызықты деректер, таңғаларлық деректер және әсерлі деректер жинақталды, олар Делиге мүлде басқа қырынан қарауға көмектеседі.
- Дели – әлемдегі ең көне үздіксіз қоныстанған қалалардың бірі. Оның тарихы 2500 жылдан асады, қазіргі мегаполис аумағында бірнеше көне астаналар болған. Әр дәуір өз сәулет мұрасын қалдырғандықтан, қала ерекше мәдени қабатқа ие. Сол себепті Дели жеті астана қаласы деп аталады.
- Қалада Үндістанның символына айналған Қызыл форт орналасқан. Қызыл құмтастан тұрғызылған оның алып қабырғалары екі шақырымнан асады. Бұл бекініс Моғол императорларының екі ғасыр бойғы резиденциясы болған. Бүгінде ол ЮНЕСКО дүниежүзілік мұралар тізіміне енгізілген.
- Дели әйгілі Кутб-Минар мұнарасымен танымал. Оның биіктігі 73 метрге жетеді және ол әлемдегі ең биік кірпіштен салынған мұнара саналады. Құрылысы XII ғасырда басталып, бірнеше ұрпақ бойы жалғасқан. Кутб-Минар – қаланың ең танымал туристік нысандарының бірі.
- Бұл қала контрасттарға толы, мұнда көне базарлар заманауи сауда орталықтарымен қатар орналасқан. Ескі бөлігінде Чандни-Чоуктың тар көшелерінде өткен ғасырлардың атмосферасын сезінуге болады. Мұнда дәмдеуіштер, маталар, әшекейлер және дәстүрлі тағамдар сатылады. Жаңа Дели аймағында ірі моллдар мен іскерлік орталықтар шоғырланған.
- Үндістан астанасында әлемдегі ең ірі храм кешендерінің бірі – Акшардхам бар. Ол 2005 жылы ашылғанымен, ауқымымен және сәулет әсемдігімен ерекшеленеді. Храм мүсіндермен, барельефтермен және нәзік тастан жасалған оюлармен безендірілген. Жыл сайын оны миллиондаған туристер тамашалайды.
- Дели әлемдегі ең көне дәмдеуіш базарларының біріне ие. Мұнда ондаған түрлі хош иісті қоспалар сатылады, олар үнді асханасында кеңінен қолданылады. Бұл жер – гурмандар мен аспаздар үшін нағыз жұмақ. Сатушылардан сирек кездесетін қоспаларды да табуға болады.
- Қала заманауи метросымен танымал. Дели метросы әлемдегі ең дамығандарының бірі және Үндістанда ұзындығы жағынан бірінші орында тұр. Ол күн сайын миллиондаған жолаушыларды тасымалдайды және мегаполистің маңызды инфрақұрылымдық бөлігі болып саналады. Көптеген станциялар ыңғайлы әрі заманауи дизайнға ие.
- Делиде Үндістандағы ең үлкен мешіт – Жама Масджид орналасқан. Ол бір мезетте 25 мыңнан астам адамды қабылдай алады. Мешіт XVII ғасырда Тәж-Махалды да салдырған император Шах-Джаханның бұйрығымен тұрғызылған. Бұл қаладағы ең маңызды рухани орталықтардың бірі.
- Қалада тот баспайтын қасиетімен ерекшеленетін атақты Темір бағана бар. Ол IV ғасырда орнатылған және бүгінге дейін бүлінбей сақталған. Ғалымдар әлі күнге дейін көне металл өңдеу құпиясын зерттеп келеді. Бұл – Үндістанның ең үлкен археологиялық жұмбақтарының бірі.
- Дели – Үндістанның саяси орталығы, мұнда барлық мемлекеттік мекемелер орналасқан. Президент резиденциясы, парламент ғимараты және Жоғарғы сот осы жерде. Жаңа Дели аймағы XX ғасырда британиялықтар әкімшілік мақсаттар үшін арнайы салынған. Қазір ол елдің саяси өмірінің жүрегі.
- Қалада Азиядағы ең үлкен вокзалдардың бірі – Нью-Дели вокзалы жұмыс істейді. Күн сайын жүздеген пойыз бен мыңдаған жолаушы осы жерден өтеді. Ол астананы елдің барлық өңірлерімен байланыстыратын негізгі көлік торабы саналады. Вокзал ауқымымен және қарбалас өмірімен таңғалдырады.
- Дели көпұлттығымен белгілі. Мұнда индустар, мұсылмандар, сикхтар, христиандар және буддистер секілді әртүрлі дін өкілдері бірге өмір сүреді. Бұл қалаға ерекше мәдени алуандық сыйлайды. Әр қауымдастық өз дәстүрлерін сақтап, мерекелерін кеңінен атап өтеді.
- Қалада әлемдегі ең ірі аркалардың бірі – Үнді қақпасы орналасқан. Ол Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде қаза тапқан сарбаздарға арнап салынған. Арканың биіктігі 42 метрге жетеді және ол қаланың басты рәміздерінің біріне айналған. Оның жанында жиі мәдени және ресми іс-шаралар өткізіледі.
- Дели көше тағамдарымен де әйгілі. Мұнда самоса, чaat, пакора және түрлі карри секілді ондаған тағам түрлерін татуға болады. Жергілікті ас ерекше ащылығымен және дәмдеуіштердің көптігімен сипатталады. Көше тағамдары тұрғындардың күнделікті өмірінің ажырамас бөлігіне айналған.
- Қалада жыл сайынғы ең ірі мерекелердің бірі – Ганеш Чатурти фестивалі өтеді. Мыңдаған адам Ганеша құдайының түрлі-түсті мүсіндерімен көшеге шығады. Мереке әндермен, билермен және діни рәсімдермен жалғасады. Бұл шара әртүрлі мәдениеттерді біріктіреді.
- Делиде Үндістандағы ең ірі обсерваториялардың бірі – Джантар-Мантар орналасқан. Ол XVIII ғасырда астрономиялық бақылаулар үшін салынған. Кешен бірнеше алып құралдардан тұрады, олар уақытты өлшеп, аспан денелерінің қозғалысын бақылауға мүмкіндік берген. Бүгінде ол маңызды тарихи-ғылыми ескерткіш саналады.
- Қала түрлі базарларымен танымал. Мұнда дәстүрлі үнді сарилерінен бастап заманауи электроникаға дейін бәрін табуға болады. Базарлар ерекше түстерімен, сатушылардың дауыстарымен және сауданың қызу атмосферасымен ерекшеленеді. Олар туристер мен жергілікті халық үшін тартымды орын.
- Дели әлемдегі ең үлкен автобус жүйелерінің біріне ие. Күн сайын миллиондаған адам автобустарды пайдаланады. Бұл көлік жүйесі мегаполис өмірінің маңызды бөлігі болып саналады. Соңғы жылдары көптеген автобустар жолаушылардың жайлылығы үшін заманауи жүйелермен жабдықталған.
- Қалада әлемдегі ең ірі лотос храмдарының бірі – Лотос храмы бар. Оның сәулеті ақ мәрмәрден жасалған аспанға ашылған гүлге ұқсайды. Храм бахаи дінінің орталығы болып табылады және барлық дін өкілдері үшін ашық. Бұл – жыл сайын миллиондаған адам келетін бейбітшілік пен үйлесім орны.
Дели – ешкімді бейжай қалдырмайтын әрі әрдайым таңғалдыратын қала. Қызықты деректер оның мәдениеті мен тарихының байлығын айқындайды. Таңғаларлық деректер ғасырлар бойы сақталған сәулет пен дәстүрдің ұлылығын көрсетеді. Әсерлі деректер Дели – әрбір саяхатшыға ұмытылмас әсер сыйлайтын ерекше қала екенін дәлелдейді.
