Гавайи – саяхатшыларды әрдайым табиғи сұлулығымен, мәдени дәстүрлерімен және қайталанбас тарихымен баурап алатын аралдар тізбегі. Мұнда асқақ жанартаулар, шексіз мұхит кеңістігі, әсем жағажайлар мен байырғы халықтардың мұрасы үйлесім тапқан. Бұл аймаққа қатысты қызықты деректер оның ерекшеліктерін жаңа қырынан ашып, әлем үшін маңызын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Көптеген ғажайып деректер табиғи құбылыстармен қатар әлеуметтік дәстүрлерге де байланысты, сондықтан Гавайи жер бетіндегі ерекше құбылыс саналады. Бұл жинақта сіз білмеуі мүмкін талай тартымды деректер ұсынылады.
- Гавайи – толығымен аралдардан тұратын АҚШ-тың жалғыз штаты. Архипелаг құрамында 130-дан астам арал бар, бірақ олардың тек сегізі негізгі деп саналады. Әр аралдың өзіндік табиғи ерекшеліктері мен мәдени дәстүрлері бар.
- Кауаи аралы қалың тропикалық ормандары мен сансыз сарқырамалары үшін Бақ аралы аталып кеткен. Ол архипелагтағы ең көне аралдардың бірі саналады, жасы бес миллион жылдан асады. Мұнда көптеген голливудтық фильмдер түсірілген, соның ішінде әйгілі “Юра дәуірі паркі” де бар.
- Гавайи аралындағы Мауна-Кеа жанартауы мұхит түбіндегі негізінен өлшегенде әлемдегі ең биік тау болып есептеледі. Оның жалпы биіктігі он мың метрден асады, теңіз деңгейінен қарағанда 4207 метрге көтеріледі. Бұл жерде әлемдегі ең қуатты астрономиялық обсерваториялардың бірі орналасқан.
- Гавайиде ресми тілдер – ағылшын және гавай тілі. Гавай тілі полинезия тілдер тобына жатады және небәрі 13 әріптен тұрады. Қазіргі таңда бұл тіл қайта жанданып келеді, себебі біраз уақыт жойылып кету қаупінде болған.
- Гавай аралдары климаттық аймақтарының алуан түрлілігімен ерекшеленеді. Мұнда тропикалық ормандарды, шөлдерді, қар басқан биік тауларды және жанартаулық қуаң жазықтарды кездестіруге болады. Осы себепті аралдар “шағын құрлық” деген атауға ие болған.
- Гавай мәдениеті хуланың биімен тығыз байланысты. Бұл дәстүрлі би қимылдарды әндермен және әңгімелермен үйлестіреді. Жазу пайда болғанға дейін ол тарих пен рухани дәстүрді жеткізудің маңызды құралы болған.
- Гавайдың танымал белгісінің бірі – гүлден тоқылған лей. Ол мерекелерде, қарсы алуда және сый-құрмет белгісі ретінде ұсынылады. Лей сыйлау дәстүрі терең рухани мәнге ие және ізгі тілектерді бейнелейді.
- Гавайи 1959 жылы АҚШ-тың елуінші штаты болып қабылданды. Бұл оқиға архипелагты ерекше етті, өйткені ол елге қосылған соңғы штат болды. Бұған дейін Гавайи алпыс жылдан астам уақыт бойы АҚШ территориясы болған.
- Мауи аралында ұзындығы ондаған километрге созылатын әлемдегі ең үлкен жағажайлардың бірі бар. Оның жағалау сызығы алтын түсті құмнан және мөлдір мұхит суларынан тұрады. Бұл жер серфингшілерді, сүңгуірлерді және жағажай демалысын сүйетіндерді өзіне тартады.
- Гавайдың бірегей ерекшелігі – табиғатта жыландардың болмауы. Бұл қатаң жануар әкелу ережелеріне байланысты, олар жергілікті экожүйені қорғауға бағытталған. Соның арқасында құстар мен ұсақ сүтқоректілердің көптеген түрлері өзін қауіпсіз сезінеді.
- Гавай – АҚШ-та кофе өсірілетін жалғыз орын. Ең танымал түрі – Кона кофесі, ол Мауна-Лоа жанартауының беткейінде өсіріледі. Ерекше климат пен жанартаулық топырақ бұл сусынға қайталанбас дәм береді.
- Гавайды қоршаған мұхитта биологиялық әртүрлілік мол. Мұнда жүздеген балық, маржан және теңіз сүтқоректілері мекендейді. Жыл сайын жағалауға ірі киттер келіп, архипелагты киттерді бақылауға қолайлы орынға айналдырады.
- Гавай архипелагы жанартаулардың әрекетінің нәтижесінде қалыптасқан және бұл процесс әлі де жалғасып жатыр. Гавай аралындағы Килауэа жанартауы әлемдегі ең белсенділердің бірі саналады. Оның атқылаулары жаңа жерлерді жасап, аралдың бейнесін өзгертуде.
- Жергілікті дәстүрлердің ішінде серфингтің орны ерекше. Бұл спорт түрі дәл осы Гавайда пайда болған, оны байырғы халық бірнеше ғасыр бұрын-ақ қолданған. Бүгінде серфинг архипелагтың мәдени болмысының ажырамас бөлігіне айналған.
- Гавайда ерекше мерекелер күнтізбесі бар. Мысалы, мамыр айында Лей күні аталып өтеді, бұл кезде тұрғындар гүл гирляндаларын тағып, мерекелік іс-шаралар ұйымдастырады. Бұл мереке бірлік пен мәдени мақтаныштың символына айналған.
- Гавай тарихындағы маңызды оқиғалардың бірі – 1941 жылғы Перл-Харборға жасалған шабуыл. Дәл осы оқиға АҚШ-тың Екінші дүниежүзілік соғысқа кіруіне себеп болды. Бүгінде сол жерде миллиондаған турист келетін мемориал тұрғызылған.
- Аралдарда тек осы жерде ғана өсетін көптеген ерекше өсімдіктер бар. Олардың көбі мыңдаған жылдар бойы оқшау дамып, қайталанбас флораны қалыптастырды. Бұл Гавайды нағыз ботаникалық жұмақ етеді.
- Гавайда дәстүрлі луау мерекелік дастархандары кең таралған. Мұндай басқосуларда ұлттық тағамдар ұсынылып, әндер мен билер орындалады. Бұл іс-шаралар туристерге төл мәдениетпен танысуға мүмкіндік береді.
- Гавайдың тағы бір ерекшелігі – жеке меншік жағажайлардың болмауы. Барлық жағалау халыққа ашық, сондықтан әрбір адам мұхиттан еркін рақат ала алады. Бұл ереже табиғи байлықтардың баршаға қолжетімді болуын қамтамасыз етеді.
- Гавайда кемпірқосақ жиі көрінеді. Бұл климаттық жағдайларға байланысты, өйткені қысқа жаңбырдан кейін күн сәулесі тез шығады. Кемпірқосақ аралдардың символына айналып, тіпті штаттың автокөлік нөмірлерінде бейнеленген.
Гавайдың ғажайып әлемі бізге күтпеген мәліметтер мен қайталанбас құбылыстарды ашады. Табиғаты, мәдениеті мен тарихына қатысты ғажайып деректер қиялды баурап, саяхатқа ынталандырады. Таңғаларлық деректер Гавайды тек демалыс орны ғана емес, білім мен тәжірибенің нағыз қазынасы ретінде көрсетеді. Сіз білмеуі мүмкін көптеген деректер дәл осы жерді ерекше етеді.
