Монтана — АҚШ-тың ең аз қоныстанған, бірақ ең көрікті және табиғаты бай штаттарының бірі. Оның аумағында қар басқан таулар, мөлдір көлдер, кең дала және түрлі жабайы жануарлар мекендейді. Бұл өңірге жыл сайын миллиондаған туристер келіп, Монтананың қайталанбас табиғатына таңдай қағады. Монтана туралы қызықты мәліметтер штаттың тарихы, географиясы мен мәдени ерекшеліктерін тереңірек түсінуге көмектеседі. Бұл мақалада сіз бұрын білмеген көптеген әсерлі деректерді таба аласыз.
- Монтана атауы испан тіліндегі «тау» деген сөзден шыққан. Бұл атау штаттың географиялық сипатына сай келеді, себебі оның батыс бөлігінде Скалист таулары орналасқан. Бұл таулар климатқа да, экожүйеге де үлкен әсер етеді.
- Штат аумағында 3000 метрден асатын 300-ден астам тау шыңы бар. Ең биік нүктесі — Грейшн-Пик тауы. Бұл жерде көктем мен күзде де қар жауып тұрады.
- Монтанада АҚШ-тағы ең үлкен ұлттық парктердің бірі — Глейшер ұлттық паркі орналасқан. Бұл паркте 130-дан астам көл мен мыңдаған жануар мен өсімдік түрі бар. Ол мұздықтарымен, биік тауларымен және әсем табиғатымен танымал.
- Монтана бірден үш канадалық провинциямен шектеседі. Бұл оны АҚШ-та Канадамен ең ұзын шекарасы бар штатқа айналдырады. Бұл жағынан алғанда ол маңызды сауда және қауіпсіздік аймағы болып саналады.
- Штат аумағы бойынша АҚШ-та төртінші орында болса да, халқы небәрі шамамен бір миллион адамды құрайды. Сондықтан халық тығыздығы өте төмен. Бұл кеңдік пен еркіндік сезімін береді.
- Монтанада әлі күнге дейін мал шаруашылығымен айналысатын дәстүрлі фермалар бар. Мұндағы ірі қара мал саны адам санынан бірнеше есе көп. Мал шаруашылығы штат экономикасында маңызды рөл атқарады.
- Бұл өңір пайдалы қазбаларға, әсіресе алтын, күміс, мыс пен көмірге бай. XIX ғасырда бұл жерге мыңдаған алтын іздеуші ағылып келген. Қазір де кейбір шахта қалашықтары тарихи ескерткіш ретінде сақталған.
- Монтананың кейбір ауылдық жолдарында жылдамдық шектеуі жоқ. Бұл АҚШ-тағы сирек кездесетін құбылыс. Дегенмен жүргізушілерден қауіпсіз және ақылға қонымды жылдамдықты сақтау талап етіледі.
- Монтанада көптеген вестерн фильмдер түсірілген. Оның кең даласы мен таулы пейзаждары ковбой дәуірін еске салады. Бүгінгі таңда да бұл өңір киноөндіріске жиі қолданылады.
- Штат аумағында АҚШ-тың ең ірі ядролық зымыран шахталары орналасқан. Олар арнайы жерасты кешендерінде сақталады. Бұл объектілер құпия түрде қорғалған және сирек жария етіледі.
- Монтананың нышандарының бірі — жабайы бизондар. Олар ұлттық парктер мен резервацияларда еркін жүр. Бұл жануарлар популяциясын сақтау бағытында үлкен жұмыстар жүргізілуде.
- Бұл штатқа тән ерекше тағам — британ шахтерлерінен қалған етті бәліштер. Олар корниш-пирогқа ұқсайды, бірақ Монтанаға тән дәм ерекшелігі бар. Қазіргі таңда олар жәрмеңкелерде жиі ұсынылады.
- АҚШ-тағы ең ұзын өзен — Миссури өзені — Монтанада бастау алады. Оның бастауы Трипл-Форкс қаласына жақын жерде орналасқан. Бұл өзен бірнеше штат арқылы өтеді.
- Штат астанасы — Хелена — АҚШ-тағы ең шағын астаналардың бірі. Онда шамамен 30 мыңға жуық адам тұрады. Соған қарамастан, қала тарихи ескерткіштер мен ерекше архитектураға бай.
- Ауаның тазалығы мен жарықтың аздығы Монтананы жұлдыздарды бақылау үшін тамаша орын етеді. Мұнда жалаң көзбен Құс жолын көруге болады. Бұл өңір астрономдар мен фотографтар үшін нағыз жұмақ.
- Штаттың шығысында динозавр қазбаларына бай аумақтар бар. Мұнда жаңа түрлер жиі табылып отырады. Бозмен қаласындағы мұражайда динозаврларға арналған үлкен экспозиция бар.
- Монтанада халықаралық беделге ие университеттер жұмыс істейді, мысалы, Миссула қаласындағы Монтана университеті. Бұл оқу орны экология, орман шаруашылығы мен журналистика салаларында көшбасшы саналады. Мұнда әлемнің әр түкпірінен келген студенттер оқиды.
- Штатта жыл сайын родео-фестивальдар ұйымдастырылады. Бұл жарыстарға ковбойлар, фермерлер мен кәсіби шабандоздар қатысады. Родео — Монтана мәдениетінің маңызды бөлігі.
- Монтанада Сиу, Кри және Блэкфут секілді байырғы халықтардың резервациялары бар. Мемлекет олардың автономиясын құрметтейді және дәстүрлерін сақтауға көмектеседі. Кей мектептерде байырғы тілдер мен мәдениет оқытылады.
- Жыл сайын Монтанаға жүздеген мың турист келіп, балық аулау, жаяу серуендеу және қысқы спорт түрлерінен ләззат алады. Көптеген адамдар бұл табиғи тыныштыққа ғашық болып, осында көшіп келеді. Штат табиғатпен үйлесімді өмірді қалайтындар үшін таптырмас мекенге айналуда.
Монтана туралы бұл қызықты мәліметтер штаттың таңғажайып табиғатын, тарихын және мәдени өмірін кеңінен таныстырады. Бұл жер еркіндік, кеңдік және табиғатпен үндестікте өмір сүрудің көрінісі іспеттес. Монтана — әрбір адам өзіне жаңалық ашатын ерекше өңір. Сіз білмеген талай құпиялар дәл осы жерде жасырынған болуы мүмкін.
