Анри Матисс — ХХ ғасырдағы бейнелеу өнеріне үлкен ықпал еткен көрнекті суретшілердің бірі. Оның жарқын түстерге, жеңіл пішіндерге және ерекше композицияларға деген құштарлығы көптеген көрермендерді тамсандырды. Матисс өнер арқылы эмоцияны жеткізуді мақсат тұтты және өзінің шығармаларында ішкі еркіндікке ерекше мән берді. Ол өнер жолына кеш келгенімен, бүкіл әлемге танылған ірі шеберге айналды. Төменде сіз бұрын білмеуіңіз мүмкін болған Анри Матисс туралы таңғаларлық әрі қызықты фактілер келтірілген.
- Анри Матисс сурет салуды 20 жасынан кейін ғана қолға алған. Ол бастапқыда құқық саласын оқып, заңгер көмекшісі болып жұмыс істеген. Алайда ауыр науқастан кейін төсекте ұзақ уақыт жатып емделуге мәжбүр болған кезде сурет салуды бастады. Бұл өмірін толығымен өзгерткен сәт болды.
- Шығармашылық жолының басында Матисс импрессионизм өкілдерінің, әсіресе Клод Моне мен Поль Сезанның туындыларына қатты қызыққан. Ол музейлерде олардың картиналарын көшіріп, техникаларын меңгеруге тырысқан. Кейінірек ол өзіндік стиль қалыптастырып, дәстүрлі шеңберлерден тыс өнерге бет бұрды.
- Матисс фовизм атты жаңа бағыттың негізін қалаушылардың бірі болды. Бұл стиль ашық түстер мен жеңіл формаларға негізделіп, көркемдік еркіндікті паш етті. Сыншылар бастапқыда бұл ағымды дөрекі деп сынағанымен, кейіннен заманауи өнерге жол ашқан бағыт ретінде бағаланды.
- Оның ең танымал туындыларының бірі — «Би» картинасы. Бұл шығарма өмірлік қуат, қозғалыс және бостандықты бейнелейді. Ондағы ерекше дене пішіндері мен түстер үйлесімі Матисстің қолтаңбасын айқын көрсетеді.
- Матисс тек суретші ғана емес, сондай-ақ сәндік өнермен де айналысқан. Ол матаға өрнек түсіру, керамика жасау, витраж және сахналық декорация жасау сынды бағыттарда да еңбек етті. Бұл жұмыстарда да оның түстермен жұмыс істеу шеберлігі ерекше көзге түсті.
- Қартайған шағында денсаулығы сыр бергенімен, ол шығармашылығын тоқтатпады. Ол түрлі-түсті қағаздардан қиып жасаған коллаждар арқылы жаңа бағытқа қадам басты. Бұл техникада жасаған туындылары үлкен сұранысқа ие болды.
- «Көк жалаңаш әйелдер» атты атақты коллаждар сериясы Матисстің кейінгі кезеңдегі шеберлігін көрсетеді. Бұл туындыларда сызба емес, түс пен пішін арқылы ой жеткізіледі. Қарапайым болып көрінгенімен, олар мазмұн жағынан терең әрі көркем.
- Ол Франциядағы Ванс қаласында орналасқан Розарий капелласына витраждар жасаған. Бұл жұмысын өміріндегі ең рухани және маңызды туынды деп санады. Капелладағы әрбір элемент оның шығармашылық көзқарасын бейнелейді.
- Матисс Пабло Пикассо секілді әйгілі суретшілермен достық қарым-қатынаста болған. Олардың стильдері әртүрлі болғанымен, бір-біріне ықпал етіп отырған. Бұл достық пен бәсекелестік олардың өнерге деген құштарлығын арттырды.
- Ол кітап графикасымен де айналысты. Джеймс Джойстың «Улисс» романы секілді әдеби шығармаларға иллюстрациялар жасаған. Оның сызықтық стильдегі суреттері өте қарапайым көрінгенімен, мән-мағынасы терең болды.
- Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Матисс Францияда қалды. Ол Аркашонда өмір сүріп, портреттер мен натюрморттар салумен айналысты. Осы кезеңде оның стилі ықшам, жеңіл және бейбіт сипат алды.
- Ол әлемнің әртүрлі елдеріне саяхаттаған. Әсіресе, Марокконың ашық түстері мен шығыс өрнектері оған ерекше әсер етті. Бұл елдегі көргендері оның шығармашылығында ұзақ уақыт бойы көрініс тапты.
- Матисс танымалдылығына қарамастан, қаржылық қиындықтарды бастан кешірген. Оның кейбір картиналары ұзақ уақыт сатып алынбай тұрған. Тек кейінгі жылдары ғана оның туындылары жоғары бағалана бастады.
- Отбасы әрдайым оның өмірінде маңызды рөл атқарған. Қызы Маргарита оған қиын сәттерде қолдау көрсеткен, ал ұлы Пьер әкесінің шығармаларын АҚШ-та насихаттаған. Осылайша, Матисс Американың өнер кеңістігінде де танымал бола түсті.
- Ол бірнеше көркемсурет академияларында білім алғанымен, көп нәрсені өз бетімен меңгерген. Матисс үшін ең бастысы — еркіндік пен сезім. Ол өнерді қуаныш пен шабыттың қайнар көзі деп есептеді.
- Оның қарапайым заттарға қарап та сұлулық таба білетін ерекше қасиеті болған. Қарапайым ваза, жеміс немесе терезе — бәрі де оның қолында өмір мен жарыққа толы бейнеге айналды. Ол үшін шынайы өнердің негізі — күнделікті өмірдің өзіндік сұлулығында.
Анри Матисс тек суретші ғана емес, сонымен қатар шығармашылық еркіндікті дәріптеген өнер тұлғасы ретінде есте қалды. Оның туындылары көрерменге түстің қуатын, пішіннің сұлулығын және қарапайымдықтың ғажабын көрсетеді. Бұл мақалада келтірілген қызықты деректер арқылы сіз оның әлеміне тереңірек үңіле аласыз. Матисстің өнері әрдайым жарқын, жанды әрі шабыттандыратын күйінде қала береді.
