Мохаве шөлі — АҚШ-тың оңтүстік-батысындағы ерекше әрі ғажайып аймақ. Ол Калифорния, Невада, Аризона және Юта штаттарының бір бөлігін қамтып, шөлге тән климатымен, ерекше табиғи көріністерімен, бірегей өсімдіктері мен жануарларымен таңдандырады. Бұл аймақта әлемге әйгілі ұлттық парктер, таңғажайып геологиялық нысандар мен адам баласының шығармашылығына толы орындар орналасқан. Мохаве — тек шөл емес, бұл — өмірдің түрлі пішінде сақталып, дамып жатқан кеңістік. Төменде сіз білмеуі мүмкін Мохаве туралы қызықты әрі танымдық деректер ұсынылады.
- Мохаве — Солтүстік Америкадағы ең ыстық шөлдердің бірі болып саналады. Жазда мұндағы ауа температурасы 50 градустан да асады. Мұндай жағдайларда тек бейімделген тірі ағзалар ғана өмір сүре алады. Қиыншылықтарға қарамастан, бұл өңірде тіршілік тоқтаған емес.
- Бұл шөлдің символына айналған өсімдік — қысқажапырақты юкка немесе Джошуа ағашы. Бұл өсімдік тек осы аймақта өсетін эндемик болып саналады. Оның құрметіне Джошуа-Три ұлттық паркі ашылған. Юкка кейбір жергілікті тайпалар үшін қасиетті ағаш саналады.
- Мохаве шөлінде орналасқан Өлім аңғары — Солтүстік Американың ең төмен нүктесі. Бұл ойпат теңіз деңгейінен 86 метр төменде жатыр. Мұнда жер шарындағы ең жоғары температуралардың бірі — +56,7°C тіркелген. Атауы қорқынышты болғанымен, мұнда өсімдіктер, жәндіктер мен ұсақ жануарлардан тұратын өзіндік экожүйе қалыптасқан.
- Мохаве шөлі тек құм мен тастан тұрмайды. Мұнда таулар, каньондар және кепкен көлдер де бар. Ең әйгілілердің бірі — Рейс-Плайя, онда тастар өздігінен қозғалады деген құбылыс тіркелген. Ғалымдар бұл құбылысты түнде пайда болатын мұздың әсерінен қозғалысқа түсетін тастармен түсіндіреді.
- Бұл шөлде ерекше жануарлар мекендейді, оның ішінде шөл тасбақасын ерекше атауға болады. Ол ұзақ уақыт бойы су ішпей өмір сүре алады, себебі денесінде суды жинақтайтын қабілеті бар. Бұл тасбақа түрі сирек кездесетін болғандықтан, арнайы қорғауға алынған. Сонымен қатар, мұнда койоттар, гремучий жыландар, қояндар мен жарқанаттар да мекендейді.
- Мохаве шөлінде АҚШ-тағы әскери нысандардың ең жоғары шоғырлануы байқалады. Бұл жерде Форт-Ирвин сияқты оқу-жаттығу орталықтары орналасқан. Әскерилер экстремалды климат жағдайында техникалар мен әскери дайындықтарын сынақтан өткізеді. Әскери инфрақұрылым өңірдің қорғаныс және экономикалық дамуына үлес қосып отыр.
- Шөлде әлемдегі ең ірі күн электр станцияларының бірі — Иванпа орналасқан. Бұл нысан 300 мыңнан астам айналы құрылғыдан тұрады, олар күн сәулесін жинап, энергия өндіретін мұнараларға бағыттайды. Бұл станция шөлді аймақтың да энергия көзіне айнала алатынын дәлелдейді. Ол Калифорния штатындағы мыңдаған үйді электрмен қамтамасыз етеді.
- Мохаве шөлінде «елес қалалар» да бар, олар алтын іздеу дәуірінде құрылған. Ең әйгілісі — Калико қаласы, қазіргі таңда туристік бағытқа айналған. Мұнда ескі шахталар, ағаштан салынған үйлер мен салондар сақталған. Бұл жер американдық Батыс дәуірінің рухын сезінуге мүмкіндік береді.
- Мохаве арқылы АҚШ-тың әйгілі 66-шы трассасының бір бөлігі өтеді. Бұл жол Чикагодан Лос-Анджелеске дейінгі бағытта салынған тарихи автожол болып табылады. Жол бойында ескі мотельдер, жанармай құю бекеттері мен асханалар сақталған. Бұл американдық автокөлік дәуірінің символына айналған мәдени мұра.
- Мохаве шөлі көптеген фильмдердің түсірілім алаңы ретінде қолданылған. Мұнда «Жынды Макс», «Бастама» және «Жұлдыздар соғысы» фильмдерінің көріністері түсірілген. Шөлдің қатал әрі бөтен пейзажы фантастикалық және постапокалиптикалық жанрларға өте қолайлы. Ол кино түсірушілер үшін табиғи декорация ретінде танымал.
- Бұл аймақты мыңдаған жыл бұрын мохаве, пайют және чирикауа секілді байырғы халықтар мекендеген. Олар табиғатпен үйлесімді өмір сүріп, өзіндік мәдениет пен тілді дамытқан. Бүгінде бұл халықтардың ұрпақтары өз мұрасын сақтап, дәстүрлерін жалғастырып келеді. Олардың өмір салты мен тарихы шөлмен тығыз байланысты.
- Қиын табиғи жағдайларға қарамастан, Мохаведе өнер де дамып жатыр. Мысалы, Лас-Вегас маңында орналасқан Seven Magic Mountains атты түрлі-түсті тастардан жасалған заманауи инсталляция әлемдік танымалдылыққа ие. Бұл өнер туындысы адам мен табиғаттың үйлесімін бейнелейді. Мыңдаған турист осы шығарманы көру үшін арнайы келеді.
Бұл таңғажайып деректер Мохаве шөлі — жай ғана құрғақ аймақ емес, тіршілік, ғылым, тарих пен өнер тоғысқан ерекше кеңістік екенін дәлелдейді. Мұнда табиғатпен қатар адам да шынайы шығармашылығын, төзімділігін және зерттеуге деген ынтасын көрсете алады. Мохаве — шабыт пен жаңалық іздегендер үшін тамаша мекен. Оны зерттеу арқылы біз табиғаттың күрделі әрі әдемі болмысын тереңірек түсінеміз.
