Петуния — әлем бағбандарының сүйікті гүлдерінің бірі. Олар өздерінің ашық түстерімен, ұзақ гүлдеу кезеңімен және әртүрлі формаларымен балкондарды, гүлзарларды, саябақтарды және қалалық көшелерді сәндейді. Бұл гүлдердің тарихы терең, ботаникалық ерекшеліктері көп және кез келген климаттық жағдайға тез бейімделе алады. Сіз білмеуіңіз мүмкін, бірақ петуниялар туралы мынадай қызықты деректер оларды бұрынғыдан да жақсырақ түсінуге көмектеседі.
- Петунияның отаны — Оңтүстік Америка, негізінен қазіргі Аргентина, Уругвай және Бразилия аумағы. «Петуния» атауы бразилиялық үндістердің «petun» сөзінен шыққан, бұл «темекі» деген мағынаны білдіреді, өйткені петуниялар да паслён тұқымдасына жатады.
- Табиғи петуниялар аса көрікті болмағанымен, селекционерлердің арқасында бүгінгі таңда мыңдаған түрлері пайда болды. Қазіргі уақытта әлемде 5000-нан астам түрі бар, әрқайсысы өз түсі, пішіні және гүлдеу ерекшелігімен ерекшеленеді.
- Петуния гүлдері бір түсті де, бірнеше түсті де бола алады. Жұлдызша бейнелі, жолақты, шеткі жиектері өзгеше немесе тіпті қара және жасыл реңкті ерекше сорттары бар.
- Каскадты петуниялар — ең танымал түрлердің бірі. Олар ұзын өркендерімен төменге қарай ағып жатқан гүлдер «сарайын» қалыптастырады, кейбір өркендердің ұзындығы бір метрден асады.
- Петунияның нәзік әрі жағымды хош иісі бар, ол әсіресе кешкі уақытта күшейе түседі. Көптеген сорттар арнайы хош иіс үшін өсіріледі, олар түнгі жәндіктерді тартуға бейімделген.
- Бұл гүлдер көктемнің соңынан бастап күздің алғашқы аяздарына дейін үздіксіз гүлдей алады. Ол үшін ескірген гүлдерді уақтылы алып тастап, жүйелі суарып, тыңайтқыш беріп отыру керек.
- Петуниялар жарықты жақсы көреді және жазғы ыстыққа шыдамды. Алайда олар артық ылғалға сезімтал, сондықтан топырақтың жақсы дренажын қамтамасыз ету маңызды.
- Кейбір сорттар өзін-өзі қалпына келтіру қабілетіне ие. Тіпті қатты жаңбырдан кейін немесе зақымданғаннан соң, олар тез қалыпқа келіп, қайтадан гүлдей бастайды.
- Көпшілік петунияны біржылдық өсімдік деп ойлайды, бірақ табиғатта олар көпжылдық болып табылады. Жылы аймақтарда немесе үй жағдайында бірнеше жыл өмір сүре алады.
- Петунияны тұқымнан емес, өркен арқылы да көбейтуге болады. Бұл сирек кездесетін немесе махровый сорттардың қасиеттерін сақтап қалуға мүмкіндік береді.
- Жаңа сорт шығару — бірнеше жылдық селекциялық еңбекті қажет ететін күрделі процесс. Қазіргі заманғы сорттар тек түсімен емес, ауруға төзімділігімен және ауа райына бейімділігімен де ерекшеленеді.
- Петуния паслён тұқымдасына жатады, оған қоса картоп, қызанақ, баклажан және темекі де осы тұқымдасқа кіреді. Олар декоративті болғанымен, кейбір бөліктерінде әлсіз уытты алкалоидтар бар.
- Петунияны үй жағдайында да өсіруге болады. Жыл бойы гүлдету үшін қыста қосымша жарықтандыру қажет.
- Бұл өсімдіктер қалалық көгалдандыруда жиі қолданылады. Олар шаңға, ластанған ауаға төзімді және кез келген ортада өз сұлулығын жоғалтпайды.
- Кейбір елдерде петунияға арналған гүл фестивальдері өткізіледі. Мысалы, Жапонияда олар раушан және орхидеямен қатар құрметке ие.
- Петунияның түсі сыртқы жағдайларға байланысты өзгеруі мүмкін. Салқын ауа райында олардың реңі қанық әрі ашық болады.
- Петуния ауаны шаңнан және зиянды заттардан тазартуға көмектеседі. Кейбір зерттеулер олар формальдегидтің концентрациясын төмендетуге қабілетті екенін көрсеткен.
- Ландшафтық дизайнда петунияны басқа гүлдермен үйлестіріп отырғызады. Лобелия, вербена, сальвия немесе бегониямен бірге олар керемет гүлзарлар түзеді.
- Халық арасында петуния — үйлесім, жайлылық пен шынайы сезімдердің символы саналады. Ол өскен жерде тыныштық пен жылылық сезіледі деп есептеледі.
- Петуниялар тік бақтарда немесе гүл колонналарында да өсіріле алады. Бұл кеңістікті үнемдей отырып, заманауи эстетикаға үлес қосады.
Бұл таңғажайып деректер петунияның тек көрік үшін өсірілетін гүл емес, табиғаттың нағыз кереметі екенін дәлелдейді. Оның төзімділігі, алуан түсі мен көпжылдық гүлдеуі кез келген бақшаға өмір мен қуаныш сыйлайды. Сіз білмеуіңіз мүмкін, бірақ петуния — адамның еңбегі мен табиғаттың сұлулығының біріккен нәтижесі. Ол кез келген аумақты сәнге бөлеп, көңіл-күйді көтеруге қабілетті.
