Сервал — Африканың саваннасы мен ылғалды шалғындарында өмір сүретін сымбатты жыртқыш. Оның сырт келбеті үй мысығы мен леопардтың ортасындағыдай, денесі ықшам болғанымен, мінезі мен дағдылары жабайы табиғатқа сай. Сервалдың ерекше секіру қабілеті мен аңшылық шеберлігі оны африкалық даладағы ең тиімді жыртқыштардың біріне айналдырады. Бұл аң әлі толық зерттелмегенімен, көптеген ғалымдар мен табиғат жанашырлары үшін ерекше қызығушылық тудырады. Төменде сіз білмеуі мүмкін сервал туралы қызықты әрі танымдық деректер ұсынылған.
- Сервал — қарсақ пен сілеусіннің туысы, бірақ олардан айырмашылығы — өзіндік тіршілік салты мен дене құрылысы бар. Оның денесі ұзын, аяқтары өте биік, ал құлақтары үлкен әрі дөңгеленген. Мұндай құрылым оған биік шөптің арасымен еш қиындықсыз қозғалуға және қоршаған ортада жақсы бағыт-бағдар табуға мүмкіндік береді.
- Сервал дене пішіміне қатысты барлық жабайы мысықтардың ішінде ең ұзын аяқтылардың бірі. Бұл оған биік шөптің арасынан жоғары қарап, олжасын алыстан көруге көмектеседі. Сонымен қатар мұндай аяқтар жылдам қозғалуға және жылдам бұрылуға өте ыңғайлы.
- Сервалдың ең танымал ерекшелігі — оның таңғажайып секіру қабілеті. Ол ауада үш метрге дейін тіке секіріп, ұшып бара жатқан құсты қағып ала алады. Бұл әдіс оған аса тиімді аңшы болуға жол ашады.
- Сервалдың құлағы үлкен әрі өте сезімтал. Ол шөп арасындағы немесе жер астындағы тышқан мен бақаның қозғалысын ести алады. Көп жағдайда олжасын көрмей тұрып, алдымен құлағымен анықтайды.
- Сервал жалғыз жүретін жыртқыш. Ол өз аумағын зәрмен немесе ағаш қабығына тырнау арқылы белгілейді. Еркек сервалдар басқа еркектерді өз аймағына жолатпайды, ал ұрғашылардың аумағы бірнеше еркектің аумағымен қиылысуы мүмкін.
- Сервал негізінен ұсақ жануарлармен қоректенеді. Оның мәзірінде тышқандар, құстар, бақалар, кесірткелер мен жәндіктер жиі кездеседі. Кейде ол тіпті жасанған антилопаларды да аулап алады.
- Сервал аулаған олжасының 90 пайыздан астамын ұстап, жейді. Бұл көрсеткіш басқа жабайы мысықтарға қарағанда әлдеқайда жоғары. Ол күндіз де, түнде де аң аулай алады — бұл икемділік оны өмір сүруге бейім етеді.
- Сервалдың жүні сары-қызғылт түсті, үстінде қара дақтары мен жолақтары бар. Бұл түстер оның құрғақ шөп арасында көзге түспей жасырынуына көмектеседі. Әрбір сервалдың жүні ерекше өрнекті, саусақ ізіндей қайталанбайды.
- Сервал негізінен Сахараның оңтүстігіндегі аймақтарда тіршілік етеді. Ол шөл және өте құрғақ жерлерден қашады. Ылғалды шалғындар, өзендер мен батпақ маңдарын жақсы көреді.
- Ұрғашы сервалдың буаздық мерзімі шамамен 70–75 күн. Әдетте 1–3 марғау туады. Жаңа туған марғаулар соқыр әрі әлсіз болады, бірақ бірнеше апта ішінде өсіп, анасының қасында ортаға бейімделе бастайды.
- Табиғатта сервалдар 10–12 жыл өмір сүреді, ал тұтқында 20 жылға дейін өмір сүруі мүмкін. Алайда үй жағдайында ұстау үшін оларға кең кеңістік, мұқият күтім және жабайы табиғатқа ұқсас жағдай қажет. Сондықтан сервал үй жануары ретінде жиі кездеспейді.
- Сервал жойылып бара жатқан түрге жатпайды, дегенмен оның саны азаюда. Табиғи мекенінің жойылуы — батпақтардың кебуі, ормандардың кесілуі және қала аумағының кеңеюі оған қауіп төндіреді. Көптеген елдерде сервалды аулауға тыйым салынған және ол қорғауға алынған жануар.
- Сервалдың зердесі жоғары, ол үйренуге және есте сақтауға қабілетті. Тұтқында жүргенде олар тамақ берілетін уақытты жаттап алады, белгілі бағыттарды таниды, тіпті қарапайым іс-әрекеттерді орындауды үйрене алады. Бұл олардың миының жақсы дамығанын көрсетеді.
- Кейбір африкалық тайпаларда сервал қасиетті жануар немесе елші ретінде құрметтеледі. Ол ептілік, еркіндік пен күштің белгісі саналады. Сонымен қатар сервалды орман мен дала рухының қорғаушысы деп есептейтін нанымдар да бар.
- Сервал мен үй мысығының гибриді — саванна деп аталады. Бұл тұқым экзотикалық түрімен және белсенді мінезімен ерекшеленеді. Қазір саванналар сирек кездесетін үй мысықтарының ішінде танымал болуда.
Сервал — табиғаттың нағыз ғажабы, оның сымбаттылығы, ақылды мінезі мен аңшылық шеберлігі қайран қалдырады. Бұл қызықты деректер оның өмір сүру ерекшелігі мен табиғаттағы рөлін тереңірек түсінуге көмектеседі. Сіз бұл жыртқыштың қаншалықты ерекше екенін бұрын білмеген боларсыз. Сервалдарды зерттеу арқылы біз жабайы табиғаттың байлығына тағы бір мәрте көз жеткіземіз.
