Диск лақтыру – ежелгі дәуірден бастау алатын жеңіл атлетиканың ерекше түрі. Бұл тек ауыр снарядты лақтыру емес, бұл – дене қимылының дәлдігі, айналу техникасы мен күшті бір сәтте іске қосатын күрделі процесс. Диск лақтыру ежелгі Олимпиада ойындарының бір бөлігі ретінде танылып, қазіргі заманға дейін өз маңызын жоғалтқан жоқ. Сырттай қарағанда қарапайым көрінетін бұл спорт түрінде көптеген жасырын әрі тамаша ерекшеліктер бар. Төменде сіз білмеген болуыңыз мүмкін тылсым әрі таңғажайып деректер ұсынылады.
- Диск лақтыру біздің дәуірімізге дейінгі VIII ғасырда өткен көне Олимпиада ойындарына енгізілген. Ол кезде диск қола, тас немесе қорғасыннан жасалып, қазіргі үлгілерден әлдеқайда ауыр болған.
- Ежелгі өнердің әйгілі үлгілерінің бірі – Мирон мүсіншісі жасаған «Дискобол» мүсіні. Бұл мүсін спортшының диск лақтыру сәтіне дейінгі қозғалысын бейнелейді және классикалық грек мүсін өнерінің үлгісі болып саналады.
- Қазіргі заманда ерлерге арналған диск салмағы – 2 келі, ал әйелдерге арналғаны – 1 келі. Диск жалпақ, шетінде металл сақинасы бар, бұл оның ауада тұрақты ұшуына мүмкіндік береді.
- Спортшылар 2,5 метрлік шеңберде айнала отырып диск лақтырады. Бұл айналмалы қозғалыс дискке қажетті иінкүш пен үдеу береді, сондықтан техника мен тепе-теңдік аса маңызды.
- Диск түсетін алаң 34,92 градус бұрыштағы сектор түрінде жасалады. Мұндай шектеу қауіпсіздік пен дәлдікті қамтамасыз етуге көмектеседі.
- Диск лақтыру қазіргі Олимпиада бағдарламасына 1896 жылы қайта енгізілген алғашқы ойындардан бастап енді. Әйелдер арасындағы жарыстар 1928 жылы басталған.
- Ерлер арасындағы әлемдік рекорд неміс спортшысы Юрген Шультке тиесілі. Ол 1986 жылы дискіні 74,08 метрге дейін лақтырған, бұл рекорд әлі күнге дейін бұзылған жоқ.
- Әйелдер арасындағы рекорд 1988 жылы Габриэле Райнш есімді ГДР спортшысының еншісінде қалды. Ол дискіні 76,80 метрге лақтырған, бұл да бүгінгі күнге дейін ең үздік нәтиже болып есептеледі.
- Диск лақтырушы спортшылар тек күш қана емес, икемділік, тепе-теңдік пен бұлшықет үйлесімділігіне де ерекше көңіл бөледі. Арқа, иық, аяқ және корпус бұлшықеттері негізгі рөл атқарады.
- Жаттығу барысында спортшылар дискпен ғана емес, арнайы жаттығу доптарымен, жеңіл және ауыр салмақты дискілермен де жұмыс істейді. Бұл тәсіл күш пен дәлдікті арттыруға көмектеседі.
- Лақтыру техникасы бірнеше кезеңнен тұрады: дайындық, бұрылу, ауысу, финалдық үдеу және дискіні босату. Әр қадам үйлесімділік пен жылдамдықты қажет етеді.
- Ауа райы, әсіресе жел бағыты мен жылдамдығы диск лақтыруда маңызды рөл атқарады. Арттан соққан жел дискіні алысқа ұшыруға сеп болса, қарсы жел кері әсер етеді.
- Заманауи дискілер композиттік материалдардан жасалады. Кейбір модельдерде баланс пен ұшу бағытын реттеуге арналған ауыстырмалы жиектер болады.
- Жарыс кезінде төрешілер өлшемді миллиметрлік дәлдікпен тіркейді. Сонымен қатар техниканың дұрыстығы мен спортшының шеңберден шықпауы мұқият бақыланады.
- Мектептерде диск лақтыру көбіне жеңіл салмақты үлгілермен үйретіледі. Бұл балалардың қауіпсіз жаттығуына және негізгі қозғалыстарды дұрыс меңгеруіне мүмкіндік береді.
- АҚШ-тағы кейбір университеттерде диск лақтыру бойынша мықты жеңіл атлетика бағдарламалары бар. Осы бағдарламалардан көптеген Олимпиада чемпиондары шыққан.
- Қазақстанда диск лақтыру жеңіл атлетиканың негізгі бағыты ретінде дамып келеді. Біздің спортшылар халықаралық жарыстарда, соның ішінде Еуропа және әлем чемпионаттарында ел намысын қорғап жүр.
- Сәтті лақтырудың құпиясы тек бұлшықет күшінде емес, техникалық дәлдікте. Тәжірибелі спортшылардың айтуынша, күш – табыстың жартысы, ал қалғаны – қозғалысты дұрыс уақытында іске асыру.
- Диск лақтырушылар жеке жаттығатын болса да, жарыстарда бәсекелестік өте жоғары. Соңғы лақтыру сәтіндегі атмосфера кейде футбол матчымен тең болады.
- Диск лақтыру онсайыс (ерлер) және жетісайыс (әйелдер) секілді көпсайыстардың маңызды бір бөлігі. Бұл жаттығудағы нәтиже жалпы ұпайға үлкен әсер етеді.
Бұл керемет деректер диск лақтырудың күрделі әрі қызықты спорт түрі екенін анық көрсетеді. Әрбір лақтыру – жылдар бойы жинақталған тәжірибе, жаттығу мен қозғалысты шебер меңгерудің нәтижесі. Сіз бұл спорттың осыншалықты тарихи әрі техникалық екенін білмеген болуыңыз мүмкін. Диск лақтыру – күш пен дәлдіктің, сұлулық пен стратегияның үйлесімі.
