Непал — табиғаттың сұлулығы мен ежелгі руханияттың тоғысқан мекені. Бұл елде биік Гималай таулары мен терең мәдени тамырлар, түрлі діндер мен дәстүрлер қатар өмір сүреді. Непал — әлемдегі ең биік шың орналасқан ел ғана емес, сондай-ақ рухани тереңдікке толы, ерекше мәдениеті бар мемлекет. Бұл қызықты деректер арқылы сіз Непалдың бұрын білмеген тұстарын ашасыз. Сіз бұл ел туралы ойлағаннан да көп таңғаларлық фактілер бар екенін білуіңіз мүмкін.
- Непал — әлемдегі жалғыз ел, оның мемлекеттік туы тік бұрышты емес. Ту екі үшбұрыштан тұрады және олар Гималай таулары мен буддизм мен индуизм сияқты негізгі діндерді бейнелейді. Жоғарғы үшбұрышта ай, төменгісінде күн бейнеленген. Мұндай ерекше пішінді ресми ту тек Непалға тән.
- Жер бетіндегі ең биік нүкте — Эверест шыңы (непалша Сагарматха) Непалда орналасқан. Оның биіктігі 8848 метрге жетеді, жыл сайын мыңдаған альпинист осы шыңды бағындыруға ұмтылады. Бұл тау тек географиялық емес, рухани маңызға да ие. Эверестке көтерілу үшін арнайы рұқсат пен дайындық қажет.
- Ел астанасы Катманду — Оңтүстік Азиядағы ең көне қалалардың бірі және сәулет өнері мен тарихи ескерткіштерге бай. Катманду алқабы ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енген. Қалада ескі ғибадатханалар, сарайлар және ағаштан ойып жасалған керемет сәулет үлгілері сақталған. Қаланың атмосферасы заманауи өзгерістерге қарамастан, ежелгі дәуірдің рухын сездіреді.
- Непал — Сиддхартха Гаутама (Будда) дүниеге келген жер. Оның туған жері Лумбини бүгінде бүкіл әлем буддистері үшін қасиетті орын саналады. Бұл жерде әртүрлі елдер салған монастырьлар мен көне тарихи орындар орналасқан. Лумбини Непал ғана емес, бүкіл әлемдік рухани мұраның бір бөлігі болып есептеледі.
- Непал ешқашан Еуропа елдерінің отарында болмаған санаулы мемлекеттердің бірі. Британ империясы Непалды бақылауға алуға тырысқанымен, ел өз тәуелсіздігін сақтап қалды, бұған гуркхалар армиясы да ықпал етті. Гуркхалар ерлігімен танымал жауынгерлер, қазіргі таңда да олар Үндістан мен Ұлыбритания армияларында қызмет етеді. Олардың ұраны — «Қорқақ болғанша, өлген артық».
- Елдің ресми тілі — непал тілі, бірақ мұнда 120-дан астам тіл мен диалект қолданылады. Бұл Непал халқының этникалық және мәдени әртүрлілігін көрсетеді. Елде шерпа, таманг, магар, рай сияқты ондаған этнос өкілдері тұрады. Әр халықтың өзіндік салт-дәстүрі мен тілі бар.
- Непалдың климаты әртүрлі — оңтүстігінде тропикалық, ал таулы өңірлерде альпілік климат басым. Сондықтан мұнда 6000-нан астам өсімдік түрі және қар барысы, қызыл панда, гималай аюы сияқты сирек кездесетін жануарлар бар. Елде бірнеше ұлттық парктер бар, соның ішінде ең танымалы — Читван ұлттық паркі. Мұнда жабайы табиғат пен орман экожүйесі ерекше қорғалады.
- Непалда бикрам самбат деп аталатын ерекше күнтізбе жүйесі қолданылады. Бұл күнтізбе григориан күнтізбесінен шамамен 56–57 жылға ілгері. Непал Жаңа жылын сәуір айында қарсы алады, бұл — ең жарқын және қуанышты мерекелердің бірі. Мерекеде көшелерде шеру, билер мен дәстүрлі шаралар ұйымдастырылады.
- Непалда индуизм мен буддизм діні қатар өмір сүреді және бұл діндер арасында төзімділік пен өзара құрмет мәдениеті қалыптасқан. Бірнеше ғибадатхана индуистік және буддистік дәстүрлерді қатар бейнелейді. Бұл діни үйлесімділік Непал қоғамының басты ерекшеліктерінің бірі болып саналады. Мұндай бейбіт қатар өмір сүру әлемге үлгі бола алады.
- 2008 жылға дейін Непал әлемдегі жалғыз индуистік патшалық болған. Сол жылы саяси реформалар нәтижесінде ел республикалық басқару жүйесіне өтті. Алайда патшалық кезең халық жадында сақталып, бұрынғы патша сарайы бүгінде музей ретінде ашық. Бұл өзгеріс Непал тарихындағы маңызды кезеңдердің бірі болды.
- Непалдың ұлттық тағамдары күріш, бұршақ, көкөністер және дәмдеуіштерге негізделеді. Ең танымал тағам — дал бат, ол күріш, бұршақ және дәмдеуіштермен дайындалады. Сондай-ақ тибеттік асханадан енген момо деп аталатын тұшпаралар да кең танымал. Таулы аймақтарда арпа, яқ сүті мен етке негізделген тағамдар жиі кездеседі.
- Непал өзінің дәстүрлі музыкасы, биі және алуан түрлі мерекелерімен танымал. Ең атақты мейрамдардың бірі — Тихар, жарық пен жақсылық мейрамы, бұл кезде үйлер безендіріліп, жануарларға құрмет көрсетіледі. Тағы бір ерекше мейрам — Индраджатра, ол индуизм, буддизм және жергілікті наным-сенімдерді біріктіреді. Бұл мерекеде тірі құдай — Кумари халық алдына шығады.
- Катманду қаласында әлемдегі жалғыз ресми танылған тірі құдай — Кумари өмір сүреді. Ол — ерекше критерийлермен таңдалған қыз бала, жыныстық жетілу кезеңіне дейін құдай ретінде құрметтеледі. Кумари арнайы сарайда тұрады және тек діни мерекелер кезінде ғана көпшілікке көрінеді. Ол Непалдың діни-рухани өмірінде маңызды орын алады.
Бұл таңғаларлық деректер Непалдың тек табиғи сұлулық емес, сонымен қатар мәдени, тарихи және рухани байлыққа толы ел екенін дәлелдейді. Непал — түрлі өркениеттер мен діндердің түйіскен нүктесі, бейбіт өмір сүрудің жарқын үлгісі. Сіз бұл ел жайлы ойлағаннан әлдеқайда көп қызықты мәліметтер бар екенін байқаған боларсыз. Гималай шыңдарынан бастап көне храмдарға дейін — Непал әрбір келген адамға ұмытылмас әсер қалдырады.
