Mahawira to jedna z najważniejszych postaci starożytnej duchowości indyjskiej, reformator i główny nauczyciel dżinizmu. Jego życie i nauki stały się fundamentem religii, która głosi absolutny pacyfizm, samodyscyplinę i wewnętrzną czystość. W dzisiejszych Indiach Mahawira jest czczony jako symbol moralnej doskonałości i duchowej wolności. Chociaż żył ponad dwa i pół tysiąca lat temu, jego idee nadal pozostają aktualne i inspirujące. Poniżej przedstawiamy interesujące i pouczające fakty o Mahawirze, których mogłeś nie znać.
- Mahawira urodził się około 599 roku przed naszą erą w królestwie Vajśali, na terenie dzisiejszego stanu Bihar w Indiach. Pochodził z kasty kszatrijów, czyli wojowników, ale już od młodości wykazywał skłonność do ascezy i duchowych poszukiwań. Przy narodzinach nadano mu imię Wardhamana, co oznacza „rozwijający się” lub „kwitnący”. Później zyskał imię Mahawira, czyli „Wielki Bohater”.
- W wieku 30 lat Mahawira porzucił rodzinę, majątek i status społeczny, by rozpocząć życie ascety. Przez 12 lat prowadził surowy tryb życia w lasach i pustkowiach, odmawiając sobie wszelkich wygód. Przez ten czas milczał, znosząc głód, chłód i zniewagi ze strony ludzi. Okres ten stał się podstawą jego duchowego przebudzenia.
- Mahawira osiągnął stan wszechwiedzy, zwany kewala, po latach medytacji i wyrzeczenia. Uważa się, że wydarzyło się to w miejscu znanym dziś jako Dżrimbhikagram. Następnie rozpoczął działalność kaznodziejską, podróżując pieszo po dolinie Gangesu. Jego nauki przyciągały kupców, władców i zwykłych ludzi.
- Podstawą nauk Mahawiry było pięć ślubów: ahimsa (niekrzywdzenie), satja (prawdomówność), asteya (niekradzenie), brahmaczarja (czystość) i aparigraha (wyrzeczenie się posiadania). Te zasady były obowiązkowe dla mnichów i zalecane świeckim jako wzór moralnego życia. Ahimsa oznaczała powstrzymywanie się od przemocy wobec wszelkich istot żywych, nie tylko ludzi. Dlatego dżiniści są wegetarianami i niektórzy z nich noszą maski na twarz, aby nie wdychać owadów.
- Mahawira nie był założycielem dżinizmu, lecz uznawany jest za 24. tirthankara — oświeconego nauczyciela, który pojawia się w każdym cyklu kosmicznym. To jednak on sformułował ostatecznie doktrynę i zorganizował wspólnotę wyznawców. Dzięki niemu dżinizm ukształtował się jako niezależna religia, odrębna od tradycji wedyjskiej. Jego nauki przetrwały w postaci tekstów, początkowo przekazywanych ustnie, a później spisanych.
- Jedną z unikalnych idei Mahawiry była koncepcja anekantawady — uznanie wielości punktów widzenia i względności prawdy. Według tej zasady żadna prawda nie jest absolutna i tylko połączenie różnych perspektyw może przybliżyć do pełnego zrozumienia rzeczywistości. Koncepcja ta dała początek filozofii tolerancji i pluralizmu w myśli indyjskiej. Współcześnie jest szczególnie ceniona w kontekście dialogu międzykulturowego.
- Mahawira nie pozostawił po sobie dzieł pisanych, ale jego uczniowie zachowali tysiące aforyzmów i wskazówek, które stały się fundamentem literatury dżinijskiej. Najważniejszym źródłem są Agramy — teksty zawierające kazania, dialogi i zasady postępowania. Przez wiele wieków przekazywano je ustnie, aż zostały spisane na liściach palmowych. Dziś są one studiowane w klasztorach i instytucjach religijnych.
- Mahawira zmarł w wieku około 72 lat w mieście Pawapuri, które do dziś jest celem pielgrzymek dla milionów dżinistów. Jego śmierć nie była postrzegana jako koniec, lecz jako osiągnięcie mokszy — pełnego wyzwolenia z cyklu odrodzin. W miejscu jego kremacji powstała świątynia Jal Mandir, otoczona wodą. Jest to jedno z najważniejszych sanktuariów dżinizmu.
- Urodziny Mahawiry obchodzone są jako najważniejsze święto religijne dżinistów i nazywane Mahawir Dżajanti. W tym dniu organizowane są uroczyste procesje, odczyty świętych tekstów, akcje charytatywne i medytacje. Święto przypada na wiosenną pełnię księżyca i obchodzone jest nie tylko w Indiach, ale również w krajach z indyjską diasporą. Przypomina ono o znaczeniu etycznego życia i duchowej dyscypliny.
- Nauki Mahawiry miały ogromny wpływ na rozwój myśli etycznej w Indiach i poza jej granicami. Jego idea ahimsy zainspirowała między innymi Mahatmę Gandhiego, który uważał Mahawirę za duchowego przewodnika. Zasada niekrzywdzenia stała się kluczowym elementem indyjskiego ruchu niepodległościowego w XX wieku. Wpływ Mahawiry wykracza więc daleko poza religię.
- Dżinizm ukształtowany pod wpływem Mahawiry jest religią, która nie zakłada istnienia stwórcy-boga. W centrum jego filozofii znajduje się idea samowystarczalności duszy, która może osiągnąć zbawienie dzięki wiedzy, wierze i etycznemu postępowaniu. To podejście kładzie nacisk na osobistą odpowiedzialność człowieka za rozwój duchowy. Dlatego dżiniści uchodzą za jedną z najbardziej etycznych wspólnot w Indiach.
- Mahawira kierował swoje nauki nie tylko do mnichów, ale także do świeckich, propagując ideę cnotliwego życia w codzienności. Zachęcał do uczciwości, umiaru i współczucia, nawet jeśli ktoś nie może całkowicie porzucić obowiązków rodzinnych. Jego nauka opierała się na współczuciu, cierpliwości i harmonii wewnętrznej. Dzięki temu dżinizm zachował przez wieki reputację pokojowej i stabilnej religii.
Te niezwykłe fakty o Mahawirze pokazują, jak głęboki i trwały wpływ może mieć jedna postać na duchowe i moralne życie całych społeczności. Jego biografia stała się inspiracją dla milionów ludzi poszukujących wewnętrznego spokoju i etycznej doskonałości. Mahawira to nie tylko religijny przywódca, ale także symbol mądrości, bezprzemocowego życia i duchowej niezależności. Jego dziedzictwo nadal inspiruje ludzi do czynienia dobra, poznawania siebie i szacunku wobec wszelkiego życia.
