Łesia Ukrainka to jedna z najważniejszych postaci w historii literatury ukraińskiej, symbol duchowej siły, wolności i narodowej tożsamości. Jej twórczość i biografia imponują głębią myśli, odwagą oraz niezłomnością wobec cierpienia i społecznych ograniczeń. Była nie tylko poetką, ale również dramatopisarką, tłumaczką, publicystką i działaczką społeczną. Poniższe ciekawe fakty pozwolą lepiej poznać jej życie, osiągnięcia i wkład w rozwój ukraińskiej kultury. Możliwe, że nie wiedziałeś, jak ogromne i wielowymiarowe było jej znaczenie.
- Jej prawdziwe imię brzmiało Łarysa Petriwna Kosacz. Pseudonim Łesia Ukrainka przyjęła w wieku 13 lat, aby chronić rodzinę przed represjami za swoje antycarskie poglądy. To imię szybko stało się jednym z najbardziej rozpoznawalnych w kulturze ukraińskiej. Symbolizuje nie tylko narodową przynależność, ale także siłę ducha i niezależność.
- Pisać zaczęła bardzo wcześnie — swój pierwszy wiersz napisała w wieku dziewięciu lat. W wieku dwunastu lat znała język grecki, a wkrótce opanowała również łacinę, francuski, niemiecki, angielski, włoski, polski i rosyjski. Dzięki temu mogła tłumaczyć i dogłębnie analizować literaturę światową. Była niezwykle wykształconą i oczytaną osobą.
- W wieku dziesięciu lat zdiagnozowano u niej gruźlicę kości, co skazało ją na wieloletnie cierpienie i ograniczenia fizyczne. Nie mogła uczęszczać do szkoły, ale otrzymała znakomite wykształcenie domowe. Pomimo choroby podróżowała, pisała i aktywnie działała aż do końca życia. Jej niezłomna wola do dziś inspiruje kolejne pokolenia.
- Jej matką była znana pisarka i feministka Olha Kosacz, publikująca pod pseudonimem Ołena Pczilka, a wujem — znany uczony i działacz społeczny Mychajło Drahomanow. To właśnie od nich odziedziczyła miłość do wiedzy, literatury i wolnej myśli. Wychowywała się w rodzinie otwartej, postępowej i głęboko patriotycznej.
- Tłumaczyła dzieła wielu znanych autorów, m.in. Heinego, Byrona, Homera, Dantego, Hugo, Mickiewicza i innych. Jej celem było wzbogacenie ukraińskiej kultury i przybliżenie jej do światowego dziedzictwa literackiego. Tłumaczenia Łesi Ukrainki wyróżniają się wiernością oryginałowi i artystyczną precyzją. Były też ważnym elementem kształtowania ukraińskiego języka literackiego.
- Napisała ponad 270 utworów poetyckich, około 20 dramatów oraz liczne teksty publicystyczne. Jej dramaty o tematyce filozoficznej i historycznej, takie jak „Pieśń leśna”, „Kassandra”, „Orgia” czy „Bojarynia”, wyznaczyły nowy kierunek w ukraińskim teatrze. Nie bała się podejmować trudnych tematów władzy, zdrady, wolności i godności. Jej twórczość cechuje się głębią i humanizmem.
- Otwarcie wyrażała poglądy feministyczne i broniła praw kobiet do edukacji, twórczości i uczestnictwa w życiu publicznym. W jej utworach często pojawiają się silne, niezależne bohaterki, które nie poddają się konwenansom. Wierzyła, że kobiety powinny być równe mężczyznom w każdej dziedzinie życia. Jej postawa była nowatorska i odważna jak na tamte czasy.
- Przez całe życie mieszkała i leczyła się w różnych krajach, m.in. w Krymie, na Kaukazie, w Egipcie, we Włoszech, Austrii i Szwajcarii. Podróże wpływały nie tylko na jej zdrowie, ale również wzbogacały duchowo i poszerzały horyzonty. Nawiązywała kontakty z europejską inteligencją i ukraińską emigracją. Ten międzynarodowy kontekst widoczny jest w wielu jej utworach.
- W 1907 roku wyszła za mąż za Kłymenta Kwitkę — muzykologa i etnografa. Ich małżeństwo opierało się na wzajemnym szacunku i intelektualnym partnerstwie. Kłyment wspierał ją w twórczości i towarzyszył jej w najtrudniejszych momentach choroby. Ich relacja przeczy stereotypom o samotności poetki.
- Jej twórczość była wielokrotnie cenzurowana przez władze carskie. Wiele utworów było zakazywanych, inne ukazywały się za granicą lub były rozprowadzane nielegalnie. Nigdy nie dostosowała się do wymogów władzy i pozostała wierna swoim przekonaniom. Jej głos był głosem oporu, odwagi i prawdy.
- Zmarła w wieku zaledwie 42 lat w gruzińskim mieście Surami. Mimo krótkiego życia pozostawiła po sobie ogromne dziedzictwo literackie. Pochowana została w Kijowie na cmentarzu Bajkowa. Jej grób stał się miejscem pamięci i refleksji dla tysięcy Ukraińców.
- Jej portret znajduje się na banknocie 200 hrywien, a jej imieniem nazwano teatry, ulice, szkoły i biblioteki. W 2021 roku, z okazji 150-lecia urodzin, w Ukrainie odbyły się liczne wydarzenia naukowe i kulturalne jej poświęcone. Łesia Ukrainka uznawana jest za jedną z najbardziej wpływowych kobiet w historii Ukrainy. Jej postać nie traci aktualności mimo upływu czasu.
Te fascynujące fakty o Łesi Ukraince pokazują, że była ona nie tylko poetką, lecz także głęboką myślicielką, odnowicielką kultury i obywatelką świata. Jej życie to przykład walki, duchowej siły i mocy słowa. Możliwe, że nie wiedziałeś, iż jej wkład wykraczał daleko poza literaturę i obejmował całą epokę rozwoju ukraińskiego narodu. Była symbolem wolności, prawdy i niezłomnego ducha.
