Теодор Рузвельт — АҚШ тарихындағы ең жарқын президенттердің бірі, оның бойынан ерік-жігер, шешімділік пен жан-жақтылық қатар табылды. Ол саясаткер ғана емес, сонымен қатар әскери адам, жазушы, табиғат зерттеушісі және реформатор болды. Оның өмір жолы қиындықтарды жеңумен, жаңа бастамалармен және ел тағдырын өзгертумен байланысты. Бұл мақалада сіз Теодор Рузвельт туралы білмеуіңіз мүмкін қызықты және танымдық деректермен танысасыз.
- Теодор Рузвельт АҚШ тарихындағы ең жас президент атанды, ол бұл қызметке 42 жасында кірісті. Ол 1901 жылы президент Уильям Мак-Кинли өлтірілгеннен кейін билікке келді. Оның жастығы мен сергектігі ел үшін жаңа бетбұрысты білдірді.
- Балалық шағында Рузвельт ауыр демікпе ауруымен ауырған, тіпті дәрігерлер оның өмір сүріп кетуіне күмәнданған. Денсаулығын жақсарту үшін ол спортпен шұғылданып, ауырлық көтеріп, бокспен айналысқан. Бұл тәртіп пен шыдамдылық оны өмір бойы серік етті.
- Ол табиғатты қорғау ісінің белсенді жақтаушысы болып, АҚШ-тағы ұлттық парктер жүйесінің негізін қалағандардың бірі болды. Президенттік кезінде ол 230-дан астам қорғалатын табиғи аумақты құрды, оның ішінде ұлттық парктер, қорықтар мен табиғи ескерткіштер бар. Ол табиғатты сақтау — әр ұрпақтың келесіге қалдыратын аманаты деп санаған.
- 1906 жылы Теодор Рузвельт бейбітшілік саласындағы Нобель сыйлығын алған алғашқы америкалық президент болды. Ол бұл марапатты Ресей мен Жапония арасындағы соғысты дипломатиялық жолмен тоқтатуға көмектескені үшін иеленді. Бұл АҚШ-тың халықаралық саясаттағы рөлінің артуын көрсетті.
- Ол «Жай сөйлеп, бірақ қолыңда үлкен таяқ ұста» деген әйгілі сөз тіркесімен танымал болды. Бұл ұстаным оның сыртқы саясаттағы тәсілін сипаттады, яғни алдымен дипломатия, бірақ қажет болса күш қолдануға дайын болу. Ол әсіресе Латын Америкасындағы АҚШ ықпалын арттыруда белсенді болды.
- Рузвельт 1898 жылғы испан-американ соғысында ерлігімен танылып, «Жабайы салт аттылар» атты ерікті кавалерияны басқарды. Ол Кубадағы Сан-Хуан жотасына шабуылды жеке өзі бастап барды. Бұл ерлігі оны АҚШ-та ұлттық батыр деңгейіне көтерді.
- Оның жады ерекше мықты болған, бір күнде бір кітапты оқып бітіру оның әдеті еді. Өмірінде ол тарих, саясат, табиғаттану және өмірбаян тақырыптарында 30-дан астам кітап жазды. Тіпті қарсыластары да оның білімін мойындайтын.
- Президенттіктен кейін ол Смитсон институтымен бірге Африкаға ірі ғылыми экспедицияға аттанды. Бұл сапар барысында мыңдаған жануар үлгілері жиналып, жираф, мүйізтұмсық, антилопа секілді жануарлар зерттелді. Бұл экспедиция өз заманы үшін ең ауқымды ғылыми сапарлардың бірі болды.
- 1912 жылы ол өзі құрған Прогрессивті партия атынан үшінші мәрте президенттікке үміткер болды. Оның партиясының символы — күш пен тәуелсіздікті білдіретін бұқа болды. Бұл АҚШ тарихындағы үшінші партияның негізгі екі партиямен бәсекеге түсе алған сирек оқиғаларының бірі.
- Сол жылы сөйлеп жатқан кезінде оған қастандық жасалып, оқ кеудесіне тиген. Соған қарамастан, ол жаралы күйінде бір сағат бойы сөз сөйлеп, содан кейін ғана дәрігерге жүгінді. Оны қалтасындағы қалың дәптер мен көзілдірік қорабы аман алып қалған.
- Теодор Рузвельттің есімімен тікелей байланысты тағы бір қызықты факт — «тедди аюы» деп аталатын ойыншықтың шығуы. 1902 жылы аңшылықта аюды атып өлтіруден бас тартқаны туралы оқиға елге таралып, бір ойыншық өндіруші оған арнап жұмсақ аю жасап шығарды. Содан бері ол бүкіл әлемге таралған танымал ойыншыққа айналды.
- Ол жемқорлықпен және монополиялармен белсенді күрес жүргізіп, ірі корпорацияларды сотқа берген алғашқы президенттердің бірі болды. Осы үшін оны «траст бұзушы» деп атаған. Оның саясаты АҚШ-та монополияға қарсы заңнаманың басталуына себеп болды.
- Теодор Рузвельт президенттік мерзімі кезінде шетелге алғаш сапар шеккен АҚШ президенті болды. Ол Панама каналын көріп, оның құрылысына тікелей қолдау көрсетті. Бұл оның халықаралық істерге белсенді араласуын айғақтайды.
- Теодор Рузвельт АҚШ-тың болашақ президенті Франклин Делано Рузвельттің алыс туысы болған. Сонымен қатар Франклиннің жары Элеонора Рузвельт Теодордың жиені еді. Осылайша АҚШ тарихындағы ең ықпалды саяси әулеттердің бірі қалыптасты.
- Ол 1919 жылы 60 жасында Нью-Йорк штатындағы Сага Мор Хилл резиденциясында қайтыс болды. Өлімінен бірнеше сағат бұрын кітап оқып отырған және келесі күнге жоспар құрып қойған. Жақын досы кейін: «Егер өлім келгенде ояу болғанда, ол қарсыласқан болар еді» деген.
Теодор Рузвельт — президенттік биліктің мүмкіндіктерін кеңейтіп, ел дамуына жаңа серпін берген тұлға. Оның өмірі жігерлілікке, табандылыққа және халыққа қызмет етуге толы болды. Бұл қызықты және танымдық фактілер оның тек саясаткер емес, сонымен қатар нағыз көшбасшы болғанын дәлелдейді. Сіз бұған дейін ол туралы мұндай көп нәрсе білмеген шығарсыз, бірақ енді оның тарихтағы орнына көз жеткізе аласыз.
