Әулие Павел — христиан тарихындағы ең ықпалды тұлғалардың бірі, оның өмірі рухани жаңғыру мен сенім жолындағы күреске толы. Ол алғашқы шіркеудің негізін қалап, Жаңа Өсиеттің мазмұнына зор үлес қосқан. Оның хаттары мен уағыздары миллиондаған адамның дүниетанымына әсер етіп, ғасырлар бойы адамзат санасына ықпал етіп келеді. Бұл мақалада сіз Әулие Павелдің өмірі мен қызметі туралы қызықты және танымдық деректермен таныса аласыз. Кейбір мәліметтер сізді таңғалдырып, бұрын естімеген ақпарат беруі мүмкін.
- Әулие Павел Кіші Азиядағы Киликия провинциясында орналасқан Тарс қаласында дүниеге келген. Ол грек тілін ана тілі ретінде сөйлеген және иврит тілін де жетік меңгерген. Туған кездегі аты Саул болған, бұл дәстүрлі еврей есімі.
- Павел Рим азаматтығын иеленген, бұл сол заманда еврейлер үшін сирек жағдай еді. Бұл мәртебе оған заңдық тұрғыдан көптеген артықшылықтар берді, әсіресе императорға тікелей шағымдану құқығы. Дәл осы құқық оның бір мәрте өлім жазасынан аман қалуына себеп болды.
- Ол христиан болғанға дейін сенушілерді қудалаушы ретінде танымал еді. Павел Стефан есімді алғашқы шейіттің таспен өлтірілуі кезінде сол жерде болған және христиан қауымын тұтқындау мақсатында Дамаскіге жол тартқан. Оның түбегейлі өзгеруі ерте шіркеу тарихындағы ең маңызды оқиғалардың бірі саналады.
- Павелдің Исаға сенімі Дамаскке бара жатқан сапарында көктен түскен жарықты көріп, Құдай даусын естігеннен кейін пайда болды. Ол сол сәтте соқыр болып қалып, кейін Анания есімді сенушінің дұғасынан кейін көзі қайта ашылды. Осы оқиғадан кейін ол шоқынып, Евангелияны таратуға бел шеше кірісті.
- Павел өмірінің басым бөлігін миссионерлік сапарларға арнады, ол Кіші Азия, Грекия және Рим империясының басқа өңірлерін аралады. Мыңдаған шақырым жолды жаяу немесе кемемен жүріп өтті, қалалар мен ауылдарда Иса туралы уағыз айтып, қауымдар құрды. Ол Қорынт, Ефес, Филиппи сияқты қалаларда христиан қауымдарын негіздеді.
- Оның Жаңа Өсиетке енген хаттары христиандық ілімнің негізін құрады. Ол Құдайдың рақымы, сенім арқылы ақталу және қауымның бірлігі туралы маңызды тақырыптарды қозғады. Павел кем дегенде он үш хат жазып қалдырған, олар әлі күнге дейін терең зерттеледі.
- Павел Иса пайғамбардың он екі шәкіртіне кірмеген, алайда өзін Құдайдың шақыруымен апостол деп атаған. Ол өз рухани өкілеттігін Иса арқылы алғанына сенген. Оның беделі мен ықпалы көптеген христиандар арасында кең тараған.
- Павел бірнеше мәрте уағыз айтқаны үшін түрмеге қамалған. Ол кейбір хаттарын дәл сол қамауда отырған кезінде жазған. Қиын жағдайларға қарамастан сенімінен айнымағаны көптеген адамға үлгі болды.
- Павел Римге сапары кезінде кемесі апатқа ұшырап, Мальта аралы маңында аман қалған. Ол аралда бірнеше ай тұрып, жергілікті халыққа уағыз айтқан. Бұл оқиға оның атын христиан емес қауымдар арасында да танытты.
- Оның Петр апостолмен қарым-қатынасы кейде шиеленісті болған. Павел христиан қауымындағы еврей заңдарын сақтау туралы Петрмен келіспеген. Бұл дау христиан дінінің барлық ұлттарға ашық болуына жол ашты.
- Павел өзін қаржылай ешкімге тәуелді етпеу үшін қол еңбегімен жұмыс істеген. Ол шатыр тігумен айналысып, сапар барысында нәпақасын солай тапқан. Бұл оған уағыз айтуда тәуелсіз болуға мүмкіндік берді.
- Ол өз хаттарында яһуди заңына емес, сенім арқылы құтқарылу туралы ілімді алға тартты. Павел сенуші басқа ұлт өкілдерінен міндетті түрде сүндеттелуді талап етуді дұрыс деп санамаған. Бұл ұстаным алғашқы христиан дінін әмбебап етуге әсер етті.
- Павел көне өсиет жазбаларын жетік білген, себебі ол Гамалиил атты атақты раввиннен тәлім алған. Бұл білім оған Иса туралы уағыздарды дәлелмен жеткізуге көмектесті. Оның хаттарында көне өсиетке жиі сілтеме жасалады.
- Өмірінің соңында Павел Иерусалимде тұтқындалып, кейін Римге жөнелтілді. Аңыз бойынша, ол Нерон патшалығы кезінде шейіт болып, басы шабылған. Рим азаматы болғандықтан, оны айқышқа шегелеуге болмайтын еді.
- Павелдің христиандық ой-санаға әсері Иса пайғамбардың ықпалымен пара-пар. Оның хаттары шіркеу ілімінің негізі болып, әсіресе Батыс христиан дүниесінің қалыптасуына жол ашты. Оның идеялары кейінгі Реформация қозғалысына да зор ықпал етті.
- Католик және православ шіркеулерінде Павел мен Петр апостолдардың есімі 29 маусымда ұлықталады. Бұл күн «Басты Апостолдар мерекесі» деп аталып, салтанатты құлшылықтар мен діни шерулер өтеді. Көптеген елдерде бұл күн рухани дәстүрге айналған.
- Павел өз хаттарының бірінде өмір бойы мазалаған «тәнімдегі тікен» туралы айтады. Ғалымдар оның не екенін нақты білмесе де, бұл денсаулық проблемасы, рухани күйзеліс немесе басқа қиындық болуы мүмкін деген пікірлер бар. Ол бұл азапты Құдайдың еркі ретінде қабылдап, қызметін тоқтатпаған.
- Павел махаббатты басты христиандық қасиет деп санаған. Оның Қорынттықтарға жазған бірінші хатындағы «махаббат шыдайды, махаббат мейірімді…» деген жолдары бүгінде той рәсімдерінде жиі оқылады. Бұл үзінді Киелі кітаптағы ең танымал мәтіндердің бірі болып саналады.
- Бүгінде Павел есімімен аталған мыңдаған шіркеулер, монастырлар, оқу орындары мен қалалар бар. Ол көбіне қолына қылыш немесе шиыршық ұстап бейнеленеді, бұл оның уағызшысы және шейіт ретіндегі рөлін білдіреді. Оның өмірі тек христиандарды ғана емес, рухани мән іздеген кез келген адамды шабыттандырады.
Бұл қызықты деректер Әулие Павелдің өмірі қаншалықты терең және көпқырлы болғанын көрсетеді. Оның сенім жолындағы күресі, өзгелерге деген қызметі мен рухани мұрасы мыңдаған жылдар бойы адамдардың жүрегінде өмір сүруде. Павел тек тарихтағы тұлға емес, ол — сенім, кешірім және үміттің символы. Оның ілімі адамзаттың рухани дамуына өлшеусіз үлес қосты.
