Трамплиннен секіру – қысқы спорт түрлерінің ішіндегі ең әсерлі және экстремалдысы. Бұл спорт түрі күшті, шеберлікті және әуе қозғалысындағы үйлесімдікті талап етеді. Көрермендер секірушінің әсем ұшып түскен сәтін демін ішіне тартып тамашалайды. Қарапайым көрінетін бұл спорттың артында жылдар бойғы дайындық пен шексіз концентрация жатады. Енді сіз білмеген трамплиннен секіру туралы қызықты әрі тамаша деректермен таныс болыңыз.
- Трамплиннен секіру спорты алғаш рет XIX ғасырдың басында Норвегияда пайда болды. Алғаш құжатқа түскен секіру 1808 жылы норвегиялық сарбаз Оле Рюд өз батальонының алдында таудан секірген кезде орын алған. Бұл кейінірек ұлттық дәстүрге айналды.
- Трамплиннен секіру 1924 жылы Шамони қаласында өткен қысқы Олимпиада бағдарламасына енді. Алайда әйелдер арасындағы жарыстар тек 2014 жылы Сочидегі Олимпиадада алғаш ұйымдастырылды. Бұған дейін әйелдерге халықаралық жарыстарға қатысуға рұқсат етілмеген.
- Секіру бағасы екі негізгі құрамдастан тұрады. Біріншісі – ұшу ұзақтығы, екіншісі – стиль үшін берілетін төрешілер бағасы. Ең жоғары және ең төменгі баға алынып тасталып, орташа үш баға есепке алынады.
- V-пішінді секіру техникасы маңызды жаңалық болды. Бұл әдісті 1980-жылдары швед спортшысы Ян Боклёв ойлап тапты. Ол секіру қашықтығын едәуір арттыруға мүмкіндік берді.
- Трамплиннің үш түрі бар: стандартты, үлкен және алып. Стандартты трамплинде секіру шамамен 90 метрге жетеді, ал алып трамплинде – 240 метрден асады. Ресми жарыстардағы рекордтық секіру 253 метрден асады.
- Секіру кезінде спортшының жылдамдығы 95 км/сағ-тан асады. Бұл денені толық бақылауды және ауада тұрақтылықты қажет етеді. Кішкентай қате тепе-теңдіктің бұзылуына және ауыр жарақатқа әкелуі мүмкін.
- Спорттық костюмдер қатаң ережелермен тексеріледі және аэродинамикалық сипаттарға сай жасалады. Киімнің кішкентай өзгерісі де артықшылық беруі мүмкін. Сондықтан жарыс алдында киім мұқият тексеріледі, ереже бұзылған жағдайда спортшы жарыстан шығарылады.
- Ауа райы жағдайы секіру нәтижесіне айтарлықтай әсер етеді. Желдің бағыты мен күші секірушіге көмектесе де, кедергі де бола алады. Сондықтан қазіргі жарыстарда жел үшін өтемақы жүйесі қолданылады.
- Жапония трамплиннен секіру спорты бойынша жетекші елдердің бірі. Жапон спортшысы Наоки Касай қысқы Олимпиадаға ең көп қатысқан спортшы ретінде танымал. Ол 25 жылдан астам уақыт бойы жоғары деңгейде өнер көрсетті.
- Австрия, Словения және Германияда бұл спорт ұлттық мақтанышқа айналған. Бұл елдерде балаларды ерте жастан даярлайтын арнайы мектептер жұмыс істейді. Табиғи жағдайлар да бұл спорт түрінің танымал болуына әсер етуде.
- Жаз мезгілінде спортшылар арнайы жасалған пластик жабындысы бар трамплиндерде жаттығады. Оны сулап, қардың сырғанау қасиетіне ұқсастырып дайындайды. Бұл спортшылардың жыл бойы дайындықта болуына мүмкіндік береді.
- Трамплиннен секіру тек физикалық күшті ғана емес, психологиялық тұрақтылықты да талап етеді. Биіктен қорқу сезімін жеңу және концентрацияны жоғалтпау үшін спортшылар арнайы жаттығулардан өтеді. Көбіне жеңісті психологиялық дайындық шешеді.
- Бұл спортта салмақтан гөрі бой мен салмақтың қатынасы маңыздырақ. Аэродинамика үшін жеңіл салмақ тиімді болғанымен, тым арық болу денсаулыққа кері әсер етуі мүмкін. Сондықтан арнайы ережелер мен шектеулер белгіленген.
- Ослодағы Хольменколлен және Словениядағы Планница сияқты трамплиндер спорт символына айналған. Мұнда әлем кубогының кезеңдері өтеді, көрермендер мыңдап жиналады. Бұл нысандар тек спортшылар үшін ғана емес, туристер үшін де тартымды.
- Командалық жарыстарда бір елден төрт спортшы қатысады. Олардың ұпайлары қосылып, жалпы нәтиже есептеледі. Бұл жарысқа командалық рухты да қосады.
- Көптеген спортшылар жаттығуды 6–7 жасынан бастайды. Алғашқы секірулер биіктігі бірнеше метр ғана болатын оқу трамплиндерінде жасалады. Бұл балаларға техника мен батылдықты ертерек меңгеруге көмектеседі.
Бұл трамплиннен секіру туралы қызықты мәліметтер бұл спорттың қаншалықты күрделі әрі әсерлі екенін көрсетеді. Мұнда тек физикалық дайындық емес, психологиялық беріктік пен жоғары дәлдік те қажет. Әрбір секіру – шеберліктің, ерік-жігер мен ұшуға деген құлшыныстың көрінісі. Трамплиннен секіру – бұл нағыз әуе өнері.
