Нуакшот – әлемнің көпшілігі бірден картадан таба алмайтын, бірақ тұтас мемлекеттің – Мавританияның астанасы болып табылатын ерекше қала. Атлант мұхитының жағасында орналасқан бұл қала шөлейтті табиғат, ислам мәдениеті және қарқынды урбанизацияның үйлесімімен ерекшеленеді. Бар-жоғы бірнеше онжылдық ішінде кішкентай балықшылар ауылы миллион тұрғыны бар мегаполиске айналды. Бұл мақалада сіз білмеуі мүмкін Нуакшот туралы қызықты әрі танымдық деректер жинақталған. Кейбірі контрасттарымен таңғалдырса, басқалары – өмір сүру ерекшеліктерімен ерекше әсер қалдырады.
- Нуакшот 1960 жылы Франциядан тәуелсіздік алғаннан кейін ел астанасы болып жарияланды. Ол кезде қалада небәрі 500-дей адам тұрған. Астана ретінде таңдалуы жағалауға жақын орналасуымен байланысты болған, бұл елге сыртқы әлемге есік ашуға мүмкіндік берді. Қазіргі таңда халық саны миллионнан асып отыр.
- Нуакшот атауы бербер тілінен шыққан және желді жер немесе жел соғатын орын деген мағынаны білдіреді. Бұл атау қаланың табиғи ерекшелігіне сай келеді, себебі ол жиі шаңды дауылдарға ұшырайды. Сахарадан соққан желмен бірге ауаға көп мөлшерде шаң таралады, бұл тұрғындардың денсаулығына кері әсер етеді. Бұл жағдай құрылыс пен көлік қозғалысын да қиындатады.
- Қала мұхит жағасында орналасса да, тұщы су тапшылығы қатты сезіледі. Су негізінен жер асты көздерінен немесе алыс аймақтардан жеткізіледі. Осы себептен қаланың кейбір аудандарында ауызсу мәселесі өзекті болып отыр. Көшелерде арнайы цистерналар арқылы су сатылады.
- Нуакшот – Африкадағы ең жылдам өсіп келе жатқан қалалардың бірі. Жыл сайын мыңдаған адам елдің шөлейтті аймақтарынан қалаға қоныс аударады, олар құрғақшылық, кедейшілік және жайылымдардың жоғалуынан қашып келеді. Бұл көші-қон тұрғын үй, инфрақұрылым және әлеуметтік қызметтерге айтарлықтай қысым түсіреді. Көптеген жаңа келушілер қала шетіндегі лашықтарда тұруға мәжбүр.
- Қаланың Ндиаригам ауданында Мавританиядағы ең ірі балық порты орналасқан. Онда жүздеген ағаш қайықтар күн сайын теңізге шығып, балық аулайды. Балық шаруашылығы – жергілікті халықтың негізгі табыс көздерінің бірі. Ауланған балықтың бір бөлігі Еуропаға экспортталады.
- Нуакшоттың сәулеті біркелкі емес. Қаланың орталығында заманауи үкіметтік ғимараттар мен мешіттер, кеңселер бар. Ал шеткі аудандарда бейберекет салынған үйлер мен инфрақұрылымның болмауы жиі кездеседі. Қаланың ресми және бейресми бөліктері арасындағы айырмашылық айқын сезіледі.
- Қалада Мавританиядағы ең ірі мешіттердің бірі – Үлкен мешіт орналасқан. Ол ислам стилінде салынған, биік мұнарасы мен кең ауласы бар. Бұл жер тек құлшылық ету орны ғана емес, сонымен қатар рухани өмірдің орталығы саналады. Жұма күндері мешіт айналасына мыңдаған адам жиналады.
- Қала жағалауындағы жер эрозиясы – үлкен мәселе. Атлант мұхиты жағалауды біртіндеп шайып, төмен орналасқан аудандарға қауіп төндіреді. Бұл бағытта бөгеттер мен жағалауды нығайту жобалары бар, бірақ олардың жүзеге асуы баяу жүріп жатыр. Дауыл маусымында су кейде тұрғын үйлерге дейін жетеді.
- Қалада орталықтандырылған қоғамдық көлік жүйесі жоқ. Тұрғындар такси, шағын автобустар немесе жаяу жүру арқылы қозғалады. Көлік қозғалысы реттелмеген, бағдаршам мен жол белгілері сирек кездеседі. Бұл жиі апаттар мен кептелістерге әкеледі.
- Нуакшот – елдің мәдени орталығы. Мұнда жыл сайын музыкаға, поэзияға және дәстүрлі өнерге арналған фестивальдер өткізіледі. Солардың бірі – Шөл музыкасының халықаралық фестивалі. Осы шарада ұлттық аспаптарда ойнау және түйе жарыстары ұйымдастырылады, бұл көшпелі мәдениетті сақтауға ықпал етеді.
- Қалада елдің негізгі жоғары оқу орындары орналасқан, олардың ішінде Нуакшот университеті бар. Мұнда Мавританияның түкпір-түкпірінен келген мыңдаған студенттер білім алады. Қаржының жеткіліксіздігіне қарамастан, университет елдегі жас буынды тәрбиелеуде маңызды рөл атқарады. Оқыту негізінен араб және француз тілдерінде жүргізіледі.
- Нуакшот орналасқан өңірде жазда температура 45 градусқа дейін көтерілуі мүмкін. Ауаның ылғалдылығы төмен болғандықтан, аптап ыстық одан да ауыр сезіледі. Көптеген үйлерде кондиционер жоқ, бұл жаз мезгілін өте қиын етеді. Тұрғындар ыстықтан дәстүрлі киім мен күндізгі тынығу арқылы қорғанады.
- Қаланың тұрмысында құм үнемі кездеседі. Ол үйлерге, дүкендерге, тіпті автокөліктердің қозғалтқыштарына дейін кіреді. Терезелерді мата немесе арнайы тормен жабу – кең таралған тәжірибе. Көшелер үнемі құммен жабылып, қолмен тазаланып тұрады.
- Қаланың шамадан тыс жүктемесін азайту үшін әкімшілік функцияларды елдің басқа аймақтарына көшіру жоспары бар. Сонымен қатар, билік инфрақұрылымды жаңартуды және су мен электр энергиясына қол жеткізуді жақсарту үшін жаңа аудандар салуды жоспарлап отыр. Алайда бұл жобаларды іске асыруға уақыт пен қаржы қажет. Қазірдің өзінде қала халқының көпшілігі кедейлік жағдайында өмір сүруде.
- Мавритания – негізінен мұсылман елі болғанымен, Нуакшотта мәдени әртүрлілік байқалады. Мұнда арабтар, берберлер және қара нәсілді африкалықтар сияқты әртүрлі этностар тұрады. Олар өздерінің тілін, дәстүрін және асханасын сақтап келеді. Бұл қалаға ерекше сипат береді.
Бұл қызықты деректер Нуакшот қаласын мүлдем басқа қырынан танытады. Бір қарағанда беймәлім және алыс көрінетін бұл шаһарда миллиондаған адам күн сайын шөлейт ортада тіршілік етіп, түрлі қиындықтарды еңсеріп келеді. Сонымен қатар, Нуакшот – бейімделу мен өміршеңдіктің ерекше үлгісі. Мұндай таңғажайып фактілер әлем қалаларын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.
