Луи Пастер есімі ғылым тарихында микробтармен, індеттермен және адасқан көзқарастармен күрестің символына айналған. Оның жаңалықтары миллиондаған адамның өмірін сақтап қалуға көмектесті және иммунология, микробиология мен медицинаның дамуына жол ашты. Пастер вакциналар жасап қана қоймай, инфекцияларға деген көзқарасты түбегейлі өзгертетін ғылыми әдістерді ұсынды. Оның өмірі — ғылымға деген құштарлықтың, күмәнмен күрестің және адамзатқа қызмет етудің үлгісі. Назарларыңызға Луи Пастер туралы сіз білмеуіңіз мүмкін қызықты әрі танымдық деректерді ұсынамыз.
- Луи Пастер 1822 жылдың 27 желтоқсанында Францияның Доль қаласында тері өңдеуші отбасында дүниеге келген. Оның балалық шағы қарапайым өтті, ешкім оның болашақта ғылым әлеміндегі алып тұлғаға айналатынын болжай алмаған. Жас кезінен ол сурет салуға әуес болып, жаратылыстану ғылымдарына бірден қызықпаған.
- Мектепте оқыған кезінде Пастер орташа оқушы болды және математика не физикадан ерекше қабілет көрсете қоймаған. Алайда табандылығы мен мұғалімдердің қолдауымен ол Париждегі Жоғары педагогикалық мектепке түсе алды. Сол жерде оның ғылыми жолы басталды.
- Пастердің алғашқы ғылыми жетістіктерінің бірі — шарап қышқылының кристалдарын зерттеуі болды. Ол молекулалардың айналы (айна бейнелі) пішінде болатынын анықтап, стереохимияның негізін қалады. Бұл жаңалық химия мен биологияға үлкен үлес қосты.
- Ол тіршіліктің өздігінен пайда болу теориясына қарсы шықты. Арнайы иілген мойынды колбалармен жасаған атақты тәжірибелері арқылы ол микробтардың сырттан келетінін дәлелдеді. Осылайша ол көне әрі жалған тұжырымды ғылыми негізде жоққа шығарды.
- Пастер сұйықтықтарды қыздыру арқылы зиянды микроорганизмдерді жою әдісін ойлап тапты. Бұл әдіс бүгінде оның құрметіне пастерлеу деп аталады. Пастеризация бүгінде сүт, шырын, шарап және өзге де тағам өнімдерін өндіруде кеңінен қолданылады.
- 1860-жылдары ол жануарлардағы жұқпалы ауруларды зерттей бастады. Ол сібір жарасы, тауық холерасы және құтыруға қарсы күреспен айналысты. Оның вакцина жасау тәсілдері адам мен мал арасындағы өлім-жітімді айтарлықтай азайтты.
- Пастердің ең танымал жетістігі — құтыруға қарсы вакцина әзірлеуі болды. 1885 жылы ол құтырған ит тістеген Жозеф Мейстер атты баланың өмірін аман алып қалды. Бұл оқиғадан кейін Пастер Францияда ұлт батырына айналды.
- Айта кетерлік жайт — Пастер ешқашан медицина мамандығын алмаған және дәрігер болмаған. Оның химия мен биологиядағы терең білімі медицинада жаңалық ашуға мүмкіндік берді. Бұл ғылымдар арасындағы байланыстың күшін дәлелдеді.
- 1888 жылы әлемнің түкпір-түкпірінен жиналған қаражатқа Парижде Пастер институты құрылды. Бұл мекеме микробиология, вирусология және иммунология саласындағы жетекші ғылыми орталыққа айналды. Бүгінде оның бөлімшелері әлемнің әр елінде бар және Пастердің мұрасын жалғастырып келеді.
- Пастер өзінің ісіне шексіз берілген жан еді. Инсульт алып, жартылай сал болып қалса да, ол отырып жұмыс істеуін жалғастырған. Оның қажыр-қайраты мен адалдығы баршаға үлгі болды.
- Ол Құдайға терең сенетін және табиғатты зерттеген сайын Жаратушының тәртібін көретінін айтатын. Ол ғылым мен діннің үйлесімде өмір сүре алатынына сенді. Бұл көзқарас сол дәуірдегі көптеген ғалымдарға тән болатын.
- Пастер ғылыми жұмыстарда дәлдік пен адалдықты бірінші орынға қойған. Ол барлық тәжірибелерде мұқияттылықты, тексеру мен этикалық ұстанымды талап етті. Сол себепті оның еңбектері бүгінгі күнге дейін сенімді ғылыми стандарт болып табылады.
- Ол көптеген марапаттар мен халықаралық академиялардың мүшелігін иеленген. Оның есімі мектептерге, университеттерге, көшелер мен ауруханаларға берілді. Пастер Пастер институтының жертөлесінде жерленген алғашқы адам болды, бұл оның ғылымға сіңірген өлшеусіз еңбегінің белгісі.
- Оның құрметіне тек пастеризация емес, бактериялар, зертханалар және Айдағы кратер де аталған. Оның ғылыми мұрасы әрбір екпеде, әрбір зертханада және әрбір аман қалған өмірде сақталып келеді. Пастер — адамзат өркениетінің маңызды тұлғаларының бірі.
- Луи Пастер 1895 жылдың 28 қыркүйегінде Францияның Сен-Клу қаласында дүниеден өтті. Оның қайтыс болуы — әлем ғылымы үшін ауыр қайғы болды, бірақ оның еңбектері әлі күнге дейін адамзатқа қызмет етіп келеді. Оның өмір жолы — ақыл, еңбек және ізгілік арқылы әлемді өзгертуге болатынының дәлелі.
Луи Пастер — жай ғана ғалым емес, ол — ғылыми әділдік, табандылық пен гуманизмнің символы. Бұл қызықты деректер оның өміріне тереңірек үңіліп, қазіргі ғылым мен медицинаның қалыптасуындағы рөлін түсінуге көмектеседі. Сіз оның еңбектерінің ауқымы мен ықпалы қаншалықты зор екенін білмеуіңіз де мүмкін еді. Пастер туралы таңғажайып мәліметтер ғылымға сенуге және адамзат игілігі үшін еңбек етуге шабыт береді.
