Лимон — тек дәмді цитрус жемісі ғана емес, сонымен қатар денсаулыққа пайдалы және тұрмыста кеңінен қолданылатын ерекше өсімдік. Оның қышқыл дәмі бәрімізге таныс, бірақ лимон туралы көп адам білмейтін жайттар өте көп. Бұл жеміс ғасырлар бойы медицинада, аспаздықта және тазалау құралдары ретінде қолданылып келеді. Төменде сіз білмеуіңіз мүмкін лимон туралы қызықты әрі танымдық мәліметтер жинақталған. Жай ғана жеміс деп қарамаңыз, бұл табиғаттың таңғажайып сыйы.
- Лимон жабайы табиғатта пайда болған табиғи жеміс емес. Ол цитрон мен ащы апельсиннің будандасуынан шыққан. Бұл будандастыру шамамен екі мың жыл бұрын Үндістанда немесе Қытайда болған деп есептеледі.
- Лимон туралы ең алғашқы жазбалар IX ғасырдағы араб қолжазбаларында кездеседі. Одан кейін XII ғасырда Сицилия арқылы Еуропаға таралған. Крест жорықтары кезінде сарбаздар үшін бұл жеміс маңызды дәрумен көзі болған.
- Бір лимонның құрамында шамамен 30–50 миллиграмм С дәрумені бар. Бұл ересек адамның күнделікті қажеттілігінің жартысына жуығын қамтамасыз етеді. Сондықтан ол теңізшілер арасында с цингадан сақтану үшін кең қолданылған.
- Лимон ағашы жылына 1000-ға дейін жеміс бере алады. Ол жыл бойы гүлдеп, жеміс бере алады. Бұл оны ең өнімді цитрус ағаштарының бірі етеді.
- Лимон қабығында лимоненге бай эфир майы бар. Бұл заттың қабынуға қарсы, антисептикалық және бактерияларға қарсы қасиеттері бар. Оны парфюмерия мен тұрмыстық химияда кеңінен пайдаланады.
- Қышқыл дәміне қарамастан, лимон ағзада сілтілік әсер береді. Асқорыту кезінде ол ағзаның pH деңгейін теңестіруге көмектеседі. Осы себепті ол дұрыс тамақтану жүйесінде кең танымал.
- Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде лимон шырыны ауызсудағы микробтарды жою үшін қолданылған. Ол арзан әрі тиімді залалсыздандырғыш болған. Суды қауіпсіз ету үшін осы тәсіл кең таралған.
- Жапонияда лимон хош иісі зейінді арттырып, күйзелісті азайтады деп есептеледі. Сол себепті ол кеңселер мен қоғамдық орындарда жиі пайдаланылады. Сонымен қатар, ол тазалық пен сергектік сезімін тудырады.
- Лимон аспаздықта өте көп қолданылады. Ол маринадтарда, сусындарда, десерттерде, соустарда, тіпті сорпаларда да қолданылады. Оның қышқылдығы көкөністердің түсін сақтауға көмектеседі.
- Тұрмыста лимон — табиғи тазартқыш құрал. Шырын дақтарды кетіреді, мыс бұйымдарды тазалайды, иістерді жояды және бетін залалсыздандырады. Сода немесе сірке суымен араласқанда өте тиімді нәтиже береді.
- Лимон ағашына күннің шуағы мен жылы климат қажет. Ол аязға төзбейді және көбінесе субтропиктік аймақтарда өседі. Үндістан, Мексика, Аргентина және Испания лимон өсіретін басты елдер саналады.
- Бізге таныс сары лимоннан басқа түрлері де бар. Мысалы, Мейер лимоны дөңгелек формалы, қабығы жұқа әрі дәмі тәттірек. Бұл лимон мен мандариннің буданы.
- Лимон дәндері гликозидтерге байланысты ащы дәмге ие. Олар улы емес, бірақ көп мөлшерде жеу ұсынылмайды. Дегенмен, олардан үйде лимон ағашын өсіруге болады.
- Лимон калориясы төмен, құрамында қант аз. Бір орташа лимонда шамамен 17 калория ғана бар. Бұл оны диеталық және детокс мәзірлеріне лайық етеді.
- Лимон электр тогын өткізетін санаулы жемістердің бірі. Мектеп тәжірибелерінде шағын батарея жасау үшін қолданылады. Лимон қышқылы металлмен әрекеттесіп, ток өндіреді.
- Лимон әртүрлі халықтарда тазалық пен өмір қуатының символы ретінде кездеседі. Ол елтаңбаларда, суреттерде, өлеңдерде және сәулет өнерінде бейнеленеді. Әсіресе Жерорта теңізі елдерінде кең таралған.
- Тіпті лимон ағашының қабығы да пайдалы. Ол суық тиюге қарсы халық медицинасында қолданылған. Бұрын іш ауруларына қарсы қайнатпа ретінде дайындалған.
- Кейбір халықтарда лимон жын-шайтаннан қорғайтын тұмар деп есептеледі. Мысалы, Сицилияда оны үйдің кіреберісіне іліп қояды. Бұл дәстүр ежелгі наным-сенімнен бастау алған.
- 2020 жылы Израильде ең үлкен лимон тіркелді. Оның салмағы 5 килограмнан асып, ұзындығы 30 сантиметрден көп болды. Бұл рекорд Гиннестің рекордтар кітабына енген.
Бұл қызықты мәліметтер лимонның тек ас үйдегі жеміс емес екенін көрсетеді. Ол денсаулыққа, тұрмысқа және көңіл-күйге пайдалы табиғи құрал. Лимон — сергектіктің, тазалықтың және өмір қуатының символы. Енді оны басқа көзқараспен бағалай бастайсыз.
