Ирак — адамзат өркениетінің ең көне ошақтарының бірі саналатын бай тарихи ел. Бұл өңірде көне Месопотамия мемлекеттері өмір сүріп, алғашқы қалалар, жазу жүйесі және заңдар пайда болды. Бүгінгі Ирак — ежелгі мұра мен заманауи күрделі шындықтар қатар өмір сүретін ерекше мәдениет пен этностардың тоғысқан мекені. Бұл елдің тарихы мен мәдениеті терең әрі алуан түрлі, ал халқы – сан ғасырлық қиындықтарға қарамастан рухани тұтастығын сақтап қалған. Төменде сіз білмеуі мүмкін, бірақ өте қызықты және танымдық деректер келтірілген.
- Ирак ежелгі Месопотамия аумағында орналасқан, бұл аймақты жиі «өркениет бесігі» деп атайды. Дәл осы жерде Тигр мен Евфрат өзендерінің арасында Ур, Урук және Вавилон сияқты алғашқы қалалар қалыптасты.
- Шамамен біздің дәуірімізге дейінгі 3200 жылдары Месопотамияда алғашқы жазу жүйесі — сына жазуы пайда болды. Ол заңдарды, шаруашылық тірлікті және әдеби шығармаларды жазуға қолданылған.
- Қазіргі Ирак аумағында орналасқан Вавилон қаласы ежелгі әлемнің ұлы қалаларының бірі болды. Навуходоносор ІІ патшаның тұсында мұнда әйгілі Семирамиданың аспалы бақтары салынды деген аңыз бар.
- Хаммурапи заңдары — тарихтағы ең көне құқықтық кодекстердің бірі де осы аймақтан шыққан. Ол 280-нен астам заңнан тұрып, сол заманның барлық саласын қамтыған.
- Ирактың қазіргі астанасы — Бағдад, 762 жылы Аббасилер халифатының астанасы ретінде құрылған. Орта ғасырда бұл қала мұсылман әлемінің ғылым, мәдениет және білім орталығына айналды.
- Бағдадта әйгілі «Даналық үйі» орналасқан болатын — онда грек, парсы, санскрит және араб тілдеріндегі еңбектер аударылып, зерттелген. Мұнда астрономдар, математиктер, дәрігерлер мен философтар жұмыс істеді.
- Ирак халқының бай ауыз әдебиеті мен фольклоры бар. Халық ертегілері, аңыздар, жырлар мен поэмалар ұрпақтан-ұрпаққа беріліп, елдің тарихи болмысымен тығыз байланысты.
- Елдегі негізгі дін — ислам, оның ішінде шииттік және сунниттік бағыттар. Сонымен қатар, христиан, езид, мандеан және басқа да діни азшылықтар өмір сүреді.
- Ирак жер қойнауындағы мұнай қорымен әлемдегі ең бай елдердің бірі. Мұнай өндірісі ел экономикасының негізгі тірегі саналады.
- Ирактың климаты өте ыстық және құрғақ, әсіресе жаз мезгілінде температура +50°C-тан асып кетеді. Елдің солтүстігіндегі таулы аймақтарда ауа райы салқынырақ және қыс мезгілінде қар жаууы мүмкін.
- Мосул қаласы — Ирактың ірі тарихи әрі мәдени орталықтарының бірі. Бұл қалада ортағасырлық ең көне мұсылман университеттерінің бірі — Мединат әл-Ильм болған.
- Ирактың ұлттық тағамдары күріш, бұршақ, ет және хош иісті дәмдеуіштерге бай. Ең танымал тағамдардың бірі — масгуф, ол отқа піскен лимон, сарымсақ және қызанақпен дәмделген балық.
- Елде көптеген археологиялық ескерткіштер орналасқан. Көпшілігі әлі толық зерттелмеген немесе қауіп астында, себебі ел ұзақ жылдар бойы қақтығыстарды бастан кешіріп келеді.
- Авраамдық діндердің бәрі үшін қасиетті саналатын мекендер Иракта орналасқан. Мысалы, пайғамбар Ибраһим (Авраам) оңтүстіктегі Ур қаласында дүниеге келген деп есептеледі.
- Ирак халқы этникалық жағынан өте алуан түрлі. Мұнда арабтармен қатар күрдтер, түркімендер, ассириялықтар, армяндар және басқа да ұлт өкілдері тұрады, олар өз тілдері мен дәстүрлерін сақтап қалған.
- Ирактың солтүстігіндегі күрд аймағы автономиялық мәртебеге ие. Астанасы Эрбиль — әлемдегі ең көне үздіксіз қоныстанған қалалардың бірі.
- Ирак халқы бірнеше онжылдық бойы соғыс, санкциялар мен қиыншылықтарды бастан өткергенімен, ұлттық рух пен мәдени бірегейлігін жоғалтпаған. Поэзия, музыка, өнер — әлі де күнделікті өмірдің маңызды бөлігі.
- Қазіргі ирак поэзиясы классикалық араб әдебиетінің негізінде дамығанымен, жаңашыл бағыттарға да ашық. Ақындар шығармаларында соғыс, босқындық, махаббат пен еркіндік тақырыптарын көтереді.
- Ел аумағынан ағып өтетін Тигр мен Евфрат өзендері ауыл шаруашылығы мен сумен қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Бұл өзендер сонымен қатар елдің аңыздары мен наным-сенімдерінде де үлкен орын алады.
- Ирактың араб әлеміндегі әсері тек мұнаймен ғана шектелмейді. Ел мәдениет, музыка, театр, әдебиет және ислам ілімінің дамуына үлкен үлес қосып келеді.
Ирак — тарихы терең, мәдениеті бай және халқы төзімді ел. Бұл қызықты деректер ежелгі өркениет бесігінің адамзатқа қандай зор үлес қосқанын дәлелдейді. Ирактың өткені мен бүгіні бір-бірімен тығыз байланысты, ал оның мұрасы — бүкіл әлемдік мәдениетке ортақ қазына. Иракты тану — бұл адамзат тарихы мен рухының шыңына көз жүгірту.
