Ганнибал Барка есімі адамзат тарихындағы ең дарынды қолбасшылардың бірі ретінде белгілі. Ол Рим империясының қуатты қарсыласы болып, өзінің шеберлігімен және ерекше тактикаларымен көптеген соғыста жеңіске жеткен. Оның өмір жолы тек шайқастармен ғана емес, саяси күреспен, дипломатиялық қадамдармен де ерекшеленеді. Төменде сіз Ганнибал туралы бұрын-соңды естімеген қызықты мәліметтермен таныса аласыз.
- Ганнибал шамамен біздің дәуірімізге дейінгі 247 жылы Карфагенде дүниеге келген. Оның әкесі Гамилькар Барка да көрнекті қолбасшы болған және ұлын жастайынан Римге қарсы күреске тәрбиелеген. Аңыз бойынша, Ганнибал бала кезінде-ақ Римге мәңгілік өшпенділік танытуға ант берген.
- Оның атымен байланысты ең әйгілі оқиғалардың бірі — Альпі тауларынан өткен тарихи жорығы. Ганнибал мыңдаған сарбаздарымен және соғыс пілдерімен бірге биік таулардан өтіп, Италияға тұтқиылдан шабуыл жасаған. Бұл әрекет сол замандағы тактикалық жаңалық ретінде саналған.
- 216 жылы Канна шайқасында Ганнибал римдіктердің үлкен армиясын қоршап, толық жеңіске жетті. Бұл тактикалық тәсіл қазіргі заманғы әскери оқу орындарында үлгі ретінде үйретіледі. Оның шеберлігі қарсыласын толық қоршап, демoralизациялауда ерекше болды.
- Тразимен көлінің маңындағы шайқаста да ол жауын күтпеген тұстан шабуылдап, мыңдаған римдіктерді жойған. Бұл оқиға тарихтағы ең сәтті тұтқиыл шабуылдардың бірі саналады. Бұл арқылы ол Рим армиясын тағы да қатты әлсіретті.
- Ганнибал тек әскери күшпен ғана емес, психологиялық әдістермен де күрес жүргізді. Ол Римге одақтас қалаларға хаттар жазып, өз жағына өтуге шақырды. Кейбір қалалар шынымен де оның жағына шықты.
- Оның армиясында әртүрлі ұлт өкілдері болды: ибериялықтар, нумидиялықтар, галлдар. Бұл сарбаздар арасында бірлік пен тәртіпті сақтау оның басшылық қабілетінің бір дәлелі болды. Ол әскерін әрдайым сеніммен басқарды.
- Ганнибал ешқашан Рим қаласына тікелей шабуыл жасаған жоқ. Оның жоспары Римді ұзаққа созылған соғыспен шаршатып, ішкі алауыздық арқылы жеңу болды. Бірақ Рим халқы мен басшылығы бұл сынаққа төтеп бере алды.
- Соғыстан кейін Ганнибал Карфагенге оралып, саясатпен айналысты. Ол мемлекеттік басқаруда реформалар енгізіп, байлардың ықпалын шектемек болды. Бұл әрекеттер оған қарсы саяси қысымның туындауына себеп болды.
- Ганнибал Сирия және Вифиния сынды шығыс патшаларының сарайларында қызмет атқарды. Ол олардың кеңесшісі әрі әскери басшысы болды. Рим оны үнемі іздеп, ұстап алуға тырысты, сондықтан ол үнемі жасырын жүруге мәжбүр болды.
- Соңында ол Римнің қолына түспеу үшін у ішіп, өмірін қиды. Бұл оның жауына берілуге ешқашан дайын болмағанын көрсетеді. Оның өлімі де ерлікпен байланыстырылады.
- Римдіктердің өзі Ганнибалға құрметпен қараған. Олар оны қарсылас ретінде мойындап, жазбаларында оның ақылдылығын сипаттаған. Бұл оның жауларының арасында да беделге ие болғанын көрсетеді.
- Римде «Ганнибал қақпада тұр» деген тіркес қорқынышты білдіретін мәтелге айналған. Бұл сөз балаларды қорқытуда да қолданылған. Яғни ол сол дәуірдің шынайы үрей символына айналған.
- Ганнибал туралы көптеген өнер туындылары жазылған: опералар, роман, кинофильмдер. Ол — батылдық пен шешімділік бейнесі. Оның тұлғасы тарихта мәңгі сақталған.
- Қазіргі Тунистің аумағында орналасқан Карфагенде оған арнап ескерткіштер орнатылған. Халық оны өз елінің мақтанышы ретінде құрметтейді. Бұл оның тек әскери емес, ұлттық батыр екенін дәлелдейді.
- Кейбір тарихшылар Ганнибалды инженерлік қабілеті бар деп есептейді. Альпі арқылы өткенде ол жол салу және кедергілерді жоюда ерекше шешімдер қолданған. Бұл оның тактикадан бөлек логистикаға да жетік болғанын білдіреді.
- Кейбір аңыздарда Ганнибал батпақты жерден өтіп бара жатқанда көзіне инфекция түсіп, бір көзінен айырылған делінеді. Бірақ ол ауыр жарақатқа қарамастан, қолбасшылықты жалғастырды. Бұл оның жігерін айқын көрсетеді.
- Ганнибал Римнің мемлекеттік құрылымына қызығушылықпен қараған. Ол өз елінде де ұқсас жүйені енгізуге тырысқан. Яғни ол тіпті жауларынан да үйренуге дайын болған тұлға.
- Қазіргі заманғы әскери ғылымда Ганнибал Наполеон және Александр Македонскиймен тең дәрежеде қарастырылады. Оның әскери тактикалары халықаралық әскери оқу орындарында зерттеледі. Ол — адамзат тарихындағы ең ұлы қолбасшылардың бірі.
Бұл қызықты мәліметтер Ганнибалдың тек батыр емес, стратег әрі реформатор болғанын дәлелдейді. Оның тағдыры жеңістер мен сынақтарға толы, бірақ әр кезеңінде ол өз ұстанымына берік болып қалды. Оның өмірі — батылдық пен даналықтың үлгісі. Мұндай тұлғалар тарихта сирек кездеседі және мәңгі есте қалады.
