Теңіз мысықтары – суда да, құрлықта да өмір сүруге бейімделген ерекше жануарлар. Олар құлақты итбалықтар тұқымдасына жатады және суда өте жылдам жүзіп, құрлықта да икемді қимылдай алады. Олардың мінез-құлқы, өмір сүру салты және физиологиялық ерекшеліктері оларды мұхиттардың ең қызықты тұрғындарының бірі етеді. Көп адамдар теңіз мысықтарын итбалықтармен шатастырады, алайда бұл екі жануардың арасында айтарлықтай айырмашылық бар. Келіңіздер, осы ерекше теңіз жануарлары туралы қызықты деректермен танысайық.
- Теңіз мысықтары құлақты итбалықтар тұқымдасына жатады және олардың ең басты ерекшелігі – сыртқы құлақ қалқандарының болуы. Бұл оларды кәдімгі итбалықтардан айқындайтын негізгі белгі болып табылады. Сонымен қатар, олар артқы жүзбеқанаттарын алға қарай бүге алады, бұл олардың құрлықта қозғалғыштығын арттырады.
- Әлемде теңіз мысықтарының бірнеше түрі бар, олар әртүрлі аймақтарда тіршілік етеді. Ең танымал түрлеріне солтүстік теңіз мысығы, оңтүстік теңіз мысығы, Жаңа Зеландия теңіз мысығы және Галапагос теңіз мысығы жатады. Әрбір түрі өз ортасына бейімделіп, ерекше қасиеттерге ие болған.
- Теңіз мысықтары су астында ұзақ уақыт тыныс ұстай алады. Кейбір түрлері 10 минутқа дейін су астында қала алады, ал орта есеппен 2-3 минутқа сүңгиді. Бұл оларға балық пен кальмар аулауға, сондай-ақ қараңғыда сезімтал мұртшалары арқылы бағыт-бағдарын анықтауға мүмкіндік береді.
- Теңіз мысықтарының жүні екі қабаттан тұрады: тығыз түбіт және қатты қылшықтар. Мұндай құрылым оларды суық суда жылуды сақтауға көмектеседі. Осыған байланысты бұрын теңіз мысықтарының жүнін бағалап, оларды көптеп аулаған, бұл олардың санының күрт азаюына алып келді.
- Теңіз мысықтарының негізгі қорегі – балық, кальмар және әртүрлі теңіз шаянтәрізділері. Олар өте жақсы аңшылар және түнде азық табуға көмектесетін ұзын сезімтал мұртшалары бар. Табиғатта олар теңіз экожүйесіндегі тепе-теңдікті сақтауда маңызды рөл атқарады.
- Аталық теңіз мысықтары аналықтарына қарағанда айтарлықтай ірі. Мысалы, солтүстік теңіз мысығының аталығы 300 кг-нан астам салмаққа жете алады, ал аналықтары 100 кг-нан аспайды. Бұл олардың көпәйелдік өмір салтымен түсіндіріледі, мұнда бір аталық бірнеше ондаған аналықтарды өз бақылауында ұстайды.
- Ұрықтану маусымында теңіз мысықтарының аталықтары аймақ пен аналықтар үшін қатаң бәсекелеседі. Олар қарсыластарын үркіту үшін қатты дауыстар шығарып, қажет болған жағдайда шайқасқа түседі. Бұл шайқастар өте қатал болуы мүмкін, және көп жағдайда аталықтар ауыр жарақат алады.
- Теңіз мысықтарының күшіктері туған кезде қара жүнмен жабылған және бірден жүзе алмайды. Алғашқы апталарында олар анасының бақылауында жағалауда болады, ал анасы мезгіл-мезгіл азық іздеуге теңізге шығады. Бірнеше айдан кейін ғана күшіктер жүзуді үйреніп, өздігінен қорек таба бастайды.
- Теңіз мысықтары азық табу және жаңа мекендерді игеру үшін ұзақ қашықтыққа қоныс аударады. Кейбір түрлері көбею аймақтарынан мыңдаған шақырымға дейін қоныс аударады. Бұл оларды мұхиттардың ең төзімді жолаушыларының бірі етеді.
- Теңізде өте епті болғанымен, теңіз мысықтары құрлықта баяу және кейде ебедейсіз қозғалады. Олар денесін көтеріп, алдыңғы жүзбеқанаттарын қолданып, секірмелі қозғалыспен жүреді. Бұл оларды құрлықта бауырымен жылжитын итбалықтардан ерекшелейді.
- Табиғатта теңіз мысықтарының бірнеше табиғи жаулары бар. Олардың негізгі жыртқыштары – касаткалар мен акулалар, олар ересек теңіз мысықтарына шабуыл жасай алады. Сонымен қатар, теңіз арыстандары кейде аумақ үшін теңіз мысықтарымен бәсекеге түседі.
- Теңіз мысықтары әртүрлі дыбыстар шығара алады, соның ішінде үрлеу, қыңсылау және ерекше ысқырулар. Олар колонияларда бір-бірімен қарым-қатынас жасау үшін дыбыстық сигналдарды пайдаланады. Аналықтары жүздеген басқа күшіктің арасынан өз баласын дауыс арқылы тани алады.
- Табиғи ортада теңіз мысықтарының өмір сүру ұзақтығы шамамен 15-20 жыл, ал тұтқында ұзақ өмір сүруі мүмкін. Олардың өмір сүру ұзақтығына жыртқыштар, азық қоры және климаттың өзгеруі үлкен әсер етеді. Кейбір аймақтарда олардың саны азық қорының азаюына және ғаламдық жылынуға байланысты қысқаруда.
Теңіз мысықтары – суда өмір сүруге тамаша бейімделген, бірақ құрлықпен байланысын сақтаған ерекше теңіз сүтқоректілері. Олардың мінез-құлқы, күрделі әлеуметтік құрылымы және физикалық бейімделуі оларды теңіз фаунасының бірегей өкілдеріне айналдырады. Табиғатты қорғау ұйымдарының күш-жігерінің арқасында көптеген түрлердің популяциясы қалпына келтірілді, бірақ олар әлі де адам әрекетінен қорғалуды қажет етеді. Теңіз мысықтарын бақылау әрдайым қызықты әсер қалдырады және мұхит әлемінің ғажайып құпияларын жақсырақ түсінуге көмектеседі.
