Эфиопия — әлемдегі ең көне мемлекеттердің бірі. Ол өзінің бірегей мәдениетін, тілін және діни дәстүрлерін бүгінге дейін сақтап қалған. Бұл Шығыс Африкада орналасқан ел ежелгі тарихымен, көркем табиғатымен және археологиялық әрі рухани мұрасымен ерекшеленеді. Эфиопияны көрген кез келген адам оны қайталанбас дамуы мен мәдени алуандығына тәнті болады. Төменде сіз білмеуіңіз мүмкін Эфиопия туралы қызықты әрі танымдық деректер берілген.
- Эфиопия — Африкадағы отарланбаған санаулы елдердің бірі. Италия 1936–1941 жылдары Эфиопияны уақытша басып алғанымен, эфиоп халқы қарсы тұрып, Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін тәуелсіздігін қайтарып алды. Елдің бұл күресі бүкіл Африка үшін ұлттық абыройдың символына айналды. Сол себепті Эфиопияны құрметтейтін елдер көп.
- Эфиопияда әлемдегі басқа күнтізбелерден ерекшеленетін өз күнтізбесі бар. Онда 13 ай бар: 12 ай 30 күннен тұрады, ал соңғы ай 5 немесе 6 күннен тұрады. Эфиопиялық жаңа жыл қыркүйекте, ал Рождество 7 қаңтарда атап өтіледі. Бұл күнтізбе елдің ұлттық болмысының бір бөлігі саналады.
- Эфиопияда христиан дінінің ежелгі тармағы — эфиопиялық православие шіркеуі басым. Бұл елде христиандық IV ғасырда қабылданған, яғни көптеген еуропалық елдерден бұрын. Эфиопиялық шіркеу көне рәсімдерді, дәстүрлі киімді және геэз тілін әлі күнге дейін қолданады. Сонымен қатар сенбі де қасиетті күн ретінде құрметтеледі.
- Эфиопияда 80-нен астам этностар бар, олардың әрқайсысының өз тілі, салт-дәстүрі мен мәдениеті бар. Ірі этностар қатарына оромо, амхара, тиграй және сомали жатады. Бұл этномәдени әртүрлілік елдің бай рухани әлемін қалыптастырғанымен, басқару жүйесінде күрделілік туғызады. Елде аймақтық автономияны қамтамасыз ететін федералдық басқару моделі қолданылып келеді.
- Эфиопия — кофенің отаны. Аңыз бойынша, Калди есімді бақташы өзінің ешкілерінің кофе ағашының жидектерін жегеннен кейін ерекше сергек болатынын байқаған. Бүгінде кофе — Эфиопияның басты экспорттық өнімдерінің бірі. Кофе рәсімі елде ерекше мәнге ие және қонақжайлықтың белгісі ретінде қабылданады.
- Лалибэла қаласында XII ғасырда біртұтас тастан ойылып жасалған 11 шіркеу орналасқан. Бұл храмдар жоғарыдан төмен қарай қашалып жасалып, бір-бірімен жер асты дәліздер арқылы жалғасады. Ортағасырлық сәулет өнерінің кереметі саналатын бұл кешен ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енген. Шіркеулер әлі күнге дейін қажылық мекені ретінде пайдаланылады.
- Аңыз бойынша, Эфиопияда Келісім сандығы сақталған, яғни Мұса пайғамбар Синай тауында алған тас ережелер салынған жәшік. Бұл қасиетті зат Аксум қаласындағы Сион Әулие Мария шіркеуінің аумағындағы кішігірім ғимаратта сақталады. Оған тек бір күзетші ғана жақындай алады және ол сол орынды ешқашан тастамайды. Сандықтың түпнұсқалығы дәлелденбегенімен, ол эфиоп халқының рухани дүниесінде маңызды орын алады.
- Ніл өзенінің ең ірі салаларының бірі — Көк Ніл өзені Эфиопиядағы Тана көлінен бастау алады. Бұл өзен Судан мен Египет үшін маңызды су көзі болып табылады. Эфиопия бұл өзенге үлкен бөгет салып, оны Ұлттық қайта өрлеу жобасына айналдырды. Бұл әрекет көрші елдермен келіспеушілік тудырса да, ел үшін дамудың және ұлттық мақтаныштың символына айналды.
- Эфиопия — Африкадағы ең биік орналасқан елдердің бірі. Астанасы Аддис-Абеба теңіз деңгейінен 2300 метрден жоғары биіктікте орналасқан. Бұл — континенттегі ең биік астана. Осы себепті қалада жылы мезгілдің өзінде ауа райы салқын әрі жайлы.
- Эфиопияда адамзат тарихындағы ең көне ата-бабалардың бірі саналатын Люси сүйегі табылған. Бұл қаңқа 1974 жылы Афар аймағында табылып, үш миллион жылдан астам уақыт бұрын өмір сүрген Australopithecus afarensis түріне жатқызылды. Люси адамның және маймылдың ерекшеліктерін қатар алып жүретін тіршілік иесі болған. Бұл табылыс адамзаттың Африкадан шыққанын дәлелдеген маңызды ғылыми жаңалық болды.
- Елде көп әйел алуға қатаң тыйым салынған, дегенмен кей этностар арасында бұрын бұл дәстүр кең таралған. Конституция барлық этностар мен дін өкілдерінің тең құқылы болуын қамтамасыз етеді. Федералдық басқару жүйесі әр аймақтың өз ресми тілі мен жергілікті билігін сақтап қалуға мүмкіндік береді. Бұл Эфиопияны Африкадағы көпұлтты мемлекеттің ерекше үлгісіне айналдырады.
- Эфиопиялық жүгірушілер спорт әлемінде аңызға айналған тұлғалар. Әсіресе марафон жарыстарында олардың жетістігі ерекше танымал. Абебе Бикила Рим Олимпиадасында марафонды жалаңаяқ жүгіріп ұтып, бүкіл әлемді таңғалдырған. Таулы аймақтардағы жаттығулар, табиғи төзімділік пен ерте жастан спортпен айналысу дәстүрі Эфиопияны әлемдік жеңіл атлетикада алдыңғы қатарға шығарды.
Бұл таңғаларлық фактілер Эфиопияның ежелгі тарихтан бастап заманауи даму жолына дейінгі кең әрі бай болмысын көрсетеді. Елдің тарихи, географиялық және мәдени ерекшеліктері оны Африкадағы ең қызықты мемлекеттердің біріне айналдырады. Эфиопия ежелгі мұраны сақтай отырып, алға ұмтылған ел ретінде көпке үлгі бола алады. Бұл елді танып-білу әр адамға рухани байлық пен тарихи көзқарас сыйлайды.
