Велоспорт бүгінде жай ғана қозғалыс құралы емес, өзіндік тарихы, қағидалары мен қаһармандары бар үлкен мәдени құбылысқа айналды. Бұл спорт түрінде адам әрбір шақырымды өз денесімен, тынысымен және жүрек соғысымен сезінеді. Велоспорт туралы қызықты фактілер оның тек жарыс қана емес, ғылыммен, технологиямен және адам мүмкіндіктерімен тығыз байланысты екенін көрсетеді. Бұл салада сіз бұрын мән бермеген, тіпті естімеген жайттар көп болуы мүмкін. Сондықтан неймовірні фактілер мен сіз білуіңіз мүмкін емес деректер велоспортты мүлде жаңа қырынан танытады.
- Алғашқы велосипедтер XIX ғасырдың басында пайда болған және қазіргі біз білетін педальдар мүлде болмаған. Адамдар жерден аяқпен итерілу арқылы қозғалған, бұл үлкен тепе-теңдік пен күшті талап етті. Мұндай велосипедтер ауыр әрі ыңғайсыз еді, бірақ дәл осы үлгілер велоспорттың негізін қалады. Уақыт өте келе педаль, тізбек және тежеу жүйелері қосылып, велосипед жетіле түсті.
- Кәсіби велоспорт әлемдегі ең ауыр спорт түрлерінің бірі саналады. Көпкүндік жарыстарда спортшылар бірнеше апта ішінде 3000 километрден астам қашықтықты еңсере алады. Мұндай жүктеме ағзаны шектік режимде жұмыс істеуге мәжбүр етеді. Сондықтан жаттығумен қатар дұрыс тамақтану мен қалпына келу ерекше маңызға ие.
- Кәсіби велосипедшілердің жүрегі қарапайым адамдарға қарағанда көлемдірек болуы мүмкін. Бұл ұзақ уақыттық аэробтық жүктемелердің нәтижесінде жүрек бұлшықетінің бейімделуінен пайда болады. Үлкейген жүрек қан айналымын тиімдірек қамтамасыз етеді. Осындай өзгерістер спорттық медицинада мұқият зерттеледі.
- Велосипед энергия тиімділігі жағынан ең үздік көлік құралдарының бірі болып саналады. Бір километр жол жүруге жұмсалатын энергия жаяу жүргендегі шығыннан да аз болады. Бұған механикалық қозғалыс пен ауа кедергісінің төмендігі әсер етеді. Сол себепті велоспорт адам мен техниканың үйлесімділігінің айқын үлгісі ретінде жиі айтылады.
- Кәсіби жарыстардағы жылдамдық көпшілікті таңғалдыруы мүмкін. Тік еңістерде велошабандоздар сағатына 90 километрден жоғары жылдамдыққа жетеді. Мұндай сәттерде тәжірибе мен назар шешуші рөл атқарады. Кішкентай қателік те ауыр салдарға әкелуі ықтимал.
- Велоспорттың көптеген бағыттары бар және олардың әрқайсысы ерекше дайындықты қажет етеді. Тас жолдағы жарыстар, тау велосипеді, трек сайыстары мен BMX бір-бірінен айтарлықтай ерекшеленеді. Кейбірі төзімділікке, енді бірі жылдамдық пен техникалық шеберлікке негізделген. Бұл спорттың әмбебаптығын арттырады.
- Тур де Франс велоспорттағы ең беделді жарыстардың бірі болып есептеледі. Ол алғашында XX ғасырдың басында газет жарнамасы ретінде ұйымдастырылған. Уақыт өте келе бұл жарыс жаһандық спорттық оқиғаға айналды. Тур де Франсқа байланысты көптеген неймовірні фактілер мен тарихи сәттер бар.
- Қазіргі кәсіби велосипедтердің салмағы арнайы ережелермен шектелген. Белгілі бір минималды салмақтан жеңіл велосипедтер жарысқа жіберілмейді. Бұл қауіпсіздік пен әділ бәсекені сақтау үшін қажет. Технология дамығанымен, шектеулер әлі де өз күшінде.
- Аэродинамика велоспорттағы нәтижеге тікелей әсер етеді. Шабандоздың отырысы кейде физикалық күштен де маңызды болуы мүмкін. Сол үшін спортшылар дене қалпын жетілдіруге көп уақыт бөледі. Ауа кедергісінің азаюы секундтармен өлшенетін артықшылық береді.
- Ұзақ қашықтықтағы жарыстар кезінде велосипедшілер орасан көп калория жұмсайды. Бір күндік кезеңде жұмсалған энергия қарапайым адамның бірнеше күндік шығынына тең болуы мүмкін. Осы себепті спортшылар жарыс барысында үнемі тамақтанады. Велоспорттағы тамақтану нақты есепке негізделеді.
- Велоспорт әйелдер спортының дамуына да ықпал етті. Әйелдер XIX ғасырдың өзінде жарыстарға қатыса бастаған. Қоғамдық көзқарасқа қарамастан, олар өз орындарын дәлелдеді. Бүгінде әйелдер велоспортына қызығушылық жылдан жылға артып келеді.
- Велосипедтер ғылыми зерттеулерде жиі қолданылады. Олар адам ағзасының төзімділігін, бұлшықет жұмысын және зат алмасуды зерттеуге мүмкіндік береді. Алынған деректер жаттығу әдістерін жетілдіруге көмектеседі. Осылайша велоспорт ғылыммен тығыз байланысады.
- Командалық тактика велоспортта ерекше маңызға ие. Кейбір спортшылар жеке жеңісінен бас тартып, команда көшбасшысына көмектеседі. Олар желден қорғайды және жарыс ырғағын реттейді. Бұл велоспортты стратегиялық ойынға ұқсатады.
- Велоспорт экологиялық санаға да әсер етеді. Ол қоршаған ортаға зиян келтірмейтін қозғалыс түрін насихаттайды. Көптеген елдерде ірі жарыстар велосипед инфрақұрылымының дамуына себеп болды. Бұл спорттың қоғамға тигізер пайдасының бір көрінісі.
Велоспорт техника мен адам күшінің бірлігін айқын көрсететін ерекше құбылыс. Қызықты фактілер бұл саланың тек жарыс емес, өмір салты екенін дәлелдейді. Захоплюючі және неймовірні фактілер арқылы сіз велоспорттың қаншалықты терең әрі мазмұнды екенін түсіне аласыз. Сіз білуіңіз мүмкін емес деректер бұл спортқа деген көзқарасты түбегейлі өзгертуі әбден мүмкін.
