Кальяри — Сардиния аралының оңтүстігінде орналасқан ежелгі итальян қаласы. Бұл қала Жерорта теңізінің жағалауындағы көрікті табиғатымен, бай тарихи мұрасымен, ерекше сәулетімен және терең мәдениетімен танымал. Мұнда римдік жәдігерлер мен барокко стильіндегі сарайлар қатар орналасқан, ал тар көшелер кең алаңдарға және көркем көріністерге алып келеді. Кальяри туралы қызықты деректер өте көп, тіпті бұл қаланың нағыз құпиялар мен тарихтарға толы екенін білмеуіңіз де мүмкін. Сіз білмеген болуы мүмкін таңғаларлық деректермен бөлісетін бұл мақала қаланы басқа қырынан танытады.
- Кальяри — Сардинияның әкімшілік орталығы және аралдағы ең үлкен қала. Ол Жерорта теңізінің жағалауында, табиғи терең қойнауда орналасқан, бұл оны ежелден бері маңызды теңіз портына айналдырды. Қала финикиялықтар мен карфагендіктер кезеңінде-ақ маңызды сауда орталығы болған.
- Қаланың атауы латын тіліндегі «Caralis» сөзінен шыққан, римдіктер дәл осылай атаған. Бұл сөз «қамал» немесе «бекініс» деген мағына береді деп саналады. Орта ғасырларда қала сардин тілінде «Casteddu» деп аталып, ол да «қамал» дегенді білдірген.
- Қаланың тарихи орталығы — Кастелло ауданы биіктеу төбеде орналасқан және ортағасырлық қамал қабырғаларымен қоршалған. Мұнда Санта-Мария соборы, Патша сарайы және Сан-Панкразио мен Піл мұнаралары орналасқан. Тар тасты көшелер өткен дәуірлердің тынысын сездіреді.
- Кальяриде Сардиниядағы ең жақсы сақталған рим амфитеатрларының бірі бар. Бұл амфитеатр I–II ғасырларда тікелей жартастан ойылып жасалған және 10 мың көрерменді сыйдыра алатын. Бүгінде мұнда концерттер мен театр қойылымдары өтеді.
- Қалада Сардинияның Ұлттық археологиялық мұражайы орналасқан, онда аралдың ежелгі өркениеттеріне қатысты көптеген жәдігерлер сақталған. Мұнда нуараг мәдениетіне тән қола мүсіншелерді көруге болады. Бұл мұражай Сардиния тарихын зерттейтін маңызды ғылыми орталық болып есептеледі.
- Кальяридің маңында тұз өндіретін алқаптар бар, мұнда теңіз тұзы көне заманнан бері алынады. Бұл дәстүр әлі де жалғасып келеді. Сонымен қатар, бұл жерде қызғылт фламинго құстары мекендейді, оларды қаланың көшелерінен де көруге болады.
- Поэтто жағажайы — Сардиниядағы ең ұзын әрі әйгілі жағажайлардың бірі. Оның ұзындығы шамамен 8 шақырымды құрайды, ал таяз суы мен ұсақ құмы демалушыларды өзіне тартады. Жағалау бойында кафелер, барлар мен велосипед жолақтары орналасқан.
- Қала сәулетінде романдық стильден бастап модернге дейінгі әртүрлі бағыттар кездеседі. Барокко шіркеулері, испан бекіністері, неоклассикалық театрлар мен арт-деко ғимараттары бір-бірімен үйлесе орналасқан. Бұл Кальяриге ерекше эстетикалық әркелкілік береді.
- Кальяри — музыкалық дәстүрі бай қала. Мұнда Сардиниядағы ең көне театрлардың бірі — Театро Лирико орналасқан, онда жергілікті және шетелдік опера труппалары өнер көрсетеді. Қалада жыл сайын джаз фестивальдері мен классикалық музыка концерттері өтеді.
- Сардинияның өз тілі — сардин тілі бар, және Кальяриде ол итальян тілімен қатар қолданылады. Халықтың басым бөлігі ресми тілде сөйлегенімен, жергілікті тұрғындар өз тілдік мұрасын мақтан етеді. Көше атауларында екі тіл қатар көрсетілуі жиі кездеседі.
- Қалада көптеген жасыл аймақтар бар, олардың ішінде 1866 жылы құрылған Ботаникалық бақ ерекше орын алады. Мұнда екі мыңнан астам өсімдік түрі өседі, олардың арасында экзотикалық түрлер де бар. Бұл — ыстық күндері демалуға таптырмас орын.
- Қаланың қамқоршысы — Әулие Эфисиоға арналған дәстүрлі діни мереке жыл сайын 1 мамырда атап өтіледі. Festa di Sant’Efisio атты бұл шеру — Италиядағы ең үлкен діни шаралардың бірі. Оған Сардинияның түкпір-түкпірінен он мыңдаған адам қатысады.
- Кальяридің өз футбол клубы бар — Cagliari Calcio, ол Италияның А Сериясында ойнайды. 1970 жылы бұл клуб Италия чемпионы атанып, Сардиния үшін тарихи жетістікке жетті. Стадион қала орталығына жақын орналасқан және жанкүйерлермен толысады.
- Орта ғасырларда қала бірнеше рет шетелдік басқыншылықтарға ұшырады: арагондықтар, испандар және савойлықтар билік құрды. Бұл билеушілердің әрқайсысы Кальяридің тіліне, асүйіне және сәулетіне әсер етті. Кулинарлық мәдениетінде сицилиялық, каталондық және итальяндық элементтер қатар кездеседі.
- Қалада қоғамдық көлік жүйесі жақсы дамыған: автобустар мен заманауи трамвайлар жүреді. Кейбір жерлерге фуникулермен немесе эскалатормен көтерілуге болады, бұл қаланың таулы бедеріне өте қолайлы. Көлік жүйесі үнемі жаңартылып отырады.
- Жергілікті асхана теңіз өнімдерімен, дәстүрлі ірімшіктермен және тәтті тағамдармен танымал. Буррида атты сірке суымен дайындалған балық тағамы мен бадам және балдан жасалған тәттілер көпшілікке ұнайды. Көптеген мейрамханалар ежелгі рецепттерді сақтай отырып әзірлейді.
- Қаланың порт маңындағы Марина ауданы мейрамханаларымен, кәдесый дүкендерімен және түнгі барларымен әйгілі. Бұл аудан кешке ерекше жандана түседі, мұнда жергілікті тұрғындар мен туристер көп жиналады. Марина қонақжайлығымен және ашықтығымен белгілі.
- Кальяри жер астында да қызықтарға толы — мұнда ежелгі жерасты жолдары мен катакомбалар сақталған. Олар әр кезеңде қойма, шіркеу, тіпті аурухана ретінде пайдаланылған. Бұл лабиринттер қаланың жұмбақ бейнесін толықтырады.
- Қалада 1606 жылы негізі қаланған Кальяри университеті орналасқан. Мұнда Италияның әр аймағынан және шетелдерден келген мыңдаған студент білім алады. Университеттің арқасында қалада жастар ортасы мен белсенді мәдени өмір қалыптасқан.
- Кальяридің климаты жұмсақ жерортатеңіздік, қысы жылы, жазы ыстық әрі құрғақ. Бұл қаланы жыл бойы туристер үшін тартымды етеді. Кальяри Еуропадағы ең шуақты қалалардың бірі саналады.
Кальяри — жай ғана Сардиния астанасы емес, ол тарихпен тыныстайтын, табиғатпен үндесетін, мәдениетке бай ерекше мекен. Бұл қызықты деректер қаланың көпқырлылығын және оның ішкі байлығын аша түседі. Сіз бұл қаланың осыншалық алуан түрлі сырлар мен таңғажайыптарға толы екенін білмеуіңіз мүмкін еді. Қаланың көркем бейнесі мен ерекше тарихы сізді оны өз көзіңізбен көруге итермелеуі әбден мүмкін.
