Босния және Герцеговина – көпғасырлық тарихы, бірегей дәстүрлері және ғажайып табиғат сұлулығы үйлескен ел. Ол өркениеттер мен мәдениеттер тоғысқан жерде орналасқан, бұл оның қайталанбас бейнесін қалыптастырды. Сіз білмеуіңіз мүмкін, бірақ бұл ел Еуропадағы өзге мемлекеттерден ерекшелендіретін көптеген өзіндік сипаттарға ие. Мұнда ортағасырлық қалаларды, Осман империясы мен Австро-Венгрияның ықпалын сезініп, таулы көріністер мен мөлдір өзендерді тамашалауға болады. Ендеше, Босния және Герцеговина туралы қызықты деректерге назар аударайық.
- Босния және Герцеговинаның толыққанды теңізге шығу мүмкіндігі жоқ, бірақ шамамен 20 шақырымдық жағалау бөлігі бар. Бұл аумақ Неум қаласында орналасқан және танымал демалыс орны болып саналады. Дәл осы жерде ел Адриат теңізімен жалғыз байланысатын портына ие.
- Ел атауы Босна өзенінен және тарихи Герцеговина аймағынан шыққан. «Герцеговина» сөзі XV ғасырда бұл жерлерді билеген герцог атағымен байланысты. Осылайша атау табиғи және саяси ерекшеліктерді бейнелейді.
- Ел астанасы Сараево Бірінші дүниежүзілік соғыстың басталуымен белгілі. 1914 жылдың 28 маусымында дәл осы қалада Австро-Венгрия тағының мұрагері Франц Фердинанд қастандықпен өлтірілді. Бұл оқиға бүкіләлемдік қарулы қақтығысқа түрткі болды.
- Сараевоны Еуропаның Иерусалимі деп те атайды, себебі мұнда мешіттер, шіркеулер және синагогалар бір-біріне жақын орналасқан. Бұл елдің көпұлтты және көпконфессиялы тарихының айқын көрінісі. Қаланың көне бөлігінде серуендеп, әртүрлі діндердің мәдени көршілдігін көруге болады.
- Елде Мостар қаласы және оның әйгілі Ескі көпірі орналасқан, ол татуласу мен бірліктің символы болып саналады. Көпір XVI ғасырда османдар салған, ал 1990-жылдардағы соғыс кезінде қирап, кейін қайта қалпына келтірілді. Бүгінде ол ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енген.
- Босния және Герцеговина таулы ел болып саналады, аумағының жартысынан астамын таулар алып жатыр. Мұнда туристер мен белсенді демалысты ұнатушыларды тартатын Динар Альпісі орналасқан. Яхорина сияқты қысқы курорттар 1984 жылғы Қысқы Олимпиада ойындарынан бері танымал.
- Ел өзендері мен сарқырамаларымен әйгілі. Ең танымалдарының бірі – Кравице сарқырамасы, ол көгілдір түсті суы бар әсем каскад түзеді. Жаз айларында бұл жер туристер мен жергілікті тұрғындардың сүйікті орнына айналады.
- Елдің дәстүрлі тағамдары балқандық, түрік және австриялық асхананың элементтерін біріктіреді. Танымал тағамдарына чевапчичи, бурек және питка жатады. Арнайы джезвада дайындалатын босниялық кофе қонақжайлықтың маңызды бөлігі саналады.
- Мұнда XIII–XVI ғасырларға жататын көне тас құлпытастар – стечктер сақталған. Олар ерекше ою-өрнектер мен жазулармен безендірілген. Стечктер мәдени мұраның маңызды бөлігі болып саналады және ЮНЕСКО тізіміне енгізілген.
- Босния және Герцеговинада 1995 жылғы Дейтон келісімдерінен кейін қалыптасқан күрделі басқару жүйесі бар. Ел Босния және Герцеговина Федерациясы мен Серб Республикасы атты екі автономды құрылымнан, сондай-ақ Брчко ерекше ауданынан тұрады. Бұл құрылым қақтығысты бейбіт реттеу нәтижесінде пайда болды.
- Елдің табиғаты алуан түрлі – биік таулардан жасыл аңғарлар мен ормандарға дейін. Мұнда қоңыр аю, қасқыр сияқты сирек жануарлар кездеседі. Қорықтар мен ұлттық парктер осы бірегей экожүйелерді қорғауға арналған.
- Елде Балқандағы ең көне кинофестивальдердің бірі – Сараево кинофестивалі өткізіледі. Ол 1995 жылы қала қоршауда болған кезде құрылған және мәдени төзімділіктің символына айналды. Қазіргі таңда фестивальге бүкіл әлемнен кинематографтар жиналады.
- Високо қаласында кейбір зерттеушілер «Босния пирамидалары» деп атайтын орын бар. Ғылыми қауым бұл теорияға күмәнмен қарағанымен, бұл жер әлемнің түкпір-түкпірінен туристер мен зерттеушілерді қызықтырады.
- Елде көпірден суға секіру дәстүрі бар, әсіресе Мостарда. Бұл тек спорттық сынақ емес, батылдық пен шеберлікті бейнелейтін мәдени ритуал болып саналады. Жаз мезгілінде бұл секірулерді көруге көптеген көрермен жиналады.
Босния және Герцеговина – тарих пен қазіргі заман тығыз тоғысқан ел. Оның қызықты деректері Еуропа мен әлем үшін қаншалықты ерекше екенін көрсетеді. Сіз білмеуіңіз мүмкін, бірақ бұл мемлекет мәдениет сүйер қауымды да, табиғатты бағалаушыларды да таңқалдыра алады. Бұл елдің байлығы оның әртүрлілігінде, оны тек осы ғажайып жерлерге барып сезінуге болады.
