Анемондар — көктемнің ең нәзік әрі әсем гүлдерінің бірі. Олардың жапырақшалары желдің жеңіл тынысын сезіп, тербеліп тұратындықтан, халық арасында «желгүл» немесе «желдің баласы» деп аталады. Әртүрлі мәдениеттерде анемон гүлдері нәзіктік пен өмірдің өткіншілігін, сондай-ақ жаңару мен үмітті білдіреді. Бұл гүлдер ғасырлар бойы ақындарды, суретшілерді және бағбандарды өз сұлулығымен шабыттандырып келеді. Төменде анемон гүлдері туралы қызықты әрі танымдық деректер берілген.
- «Анемон» сөзі грек тілінен шыққан және «жел» деген мағынаны білдіреді. Ежелгі гректер бұл гүлдердің жапырақшалары желдің демімен ашылады деп сенген. Сондықтан анемондар «желдің балалары» немесе «желгүлдер» деп аталып кеткен.
- Анемондар – көкнәр тұқымдасына жататын өсімдіктер тобы. Табиғатта олардың 150-ден астам түрі бар. Олар Еуропадан Азияға, тіпті Солтүстік Америкаға дейін кең таралған және ормандарда, тауларда, шабындықтарда өседі.
- Анемон гүлдері түсінің бай әртүрлілігімен танымал. Олардың жапырақшалары ақ, қызғылт, көк, күлгін, сары немесе қызыл түсте болады. Кейбір сорттар екі түсті реңктерге ие, бұл оларды сәндік бақ өсімдіктерінің ішіндегі ең көріктілердің біріне айналдырады.
- Анемон гүлдері тек күндіз ашылып, түнде немесе жаңбыр алдында жабылады. Бұл қасиет олардың нәзік тозаңдары мен гүл жапырақшаларын артық ылғалдан қорғайды. Сол себепті анемондар көбіне нәзіктіктің және өмірдің өзгермелілігінің символы болып есептеледі.
- Ежелгі Римде анемон гүлдері зұлым рухтардан қорғайды деп сенген. Ал орта ғасырларда адамдар кептірілген анемон гүлдерін мойынға тағып, ауру мен сәтсіздіктен сақтайтын тұмар ретінде қолданған.
- Грек мифологиясында анемон гүлінің шығу тарихы туралы әдемі аңыз бар. Сұлулық құдайы Афродита сүйіктісі Адонистің өліміне қатты қайғырып, көз жасынан анемон гүлдері пайда болған дейді. Сондықтан анемондар махаббаттың, қайғының және мәңгілік естеліктің нышаны саналады.
- Жапонияда анемон гүлдері шынайылық пен тазалықты бейнелейді. Бұл гүлдерді бейбітшілік пен рухани үйлесімділіктің символы ретінде сыйға тартады. Еуропада анемон көбіне нәзік мұң мен естеліктің белгісі ретінде қабылданады.
- Анемон гүлдері көктемгі және күзгі түрлерге бөлінеді. Көктемгі анемондар қар еріген соң алғашқы болып гүлдейді — мысалы, орман анемоны мен сары анемон. Ал күзгі сорттар, соның ішінде гибридті анемондар, суық түскенге дейін гүлдеп тұрады.
- Анемон гүлінің құрылысы ерекше. Оның жапырақшалары шын мәнінде өзгеріске ұшыраған тостағаншалар болып табылады, сондықтан олар жел мен жауынға төзімді келеді. Осы қасиет анемон гүлдерінің ұзақ уақыт бойы балғын қалпында болуына мүмкіндік береді.
- Анемондар түйнек немесе тамыр сабақ арқылы көбейеді. Түйнекті түрлерді әдетте көктемде отырғызады, ал тамыр сабақтылары бір орында ондаған жылдар бойы өсе береді.
- Бұл гүлдер салқын және ылғалды климатты ұнатады. Олар ыстық пен құрғақшылыққа төзімсіз, сондықтан көлеңкелі және топырағы сәл ылғалды жерлерде жақсы өседі.
- Гүл шеберлері анемондарды жиі үйлену букеттерінде және мерекелік композицияларда пайдаланады. Олар раушанмен, қызғалдақпен және ранункулюспен тамаша үйлеседі, гүл шоғын ерекше нәзік әрі әсем етіп көрсетеді.
- Ақ анемондар – тазалық пен пәктіктің, қызыл – махаббат пен құмарлықтың, ал көк түсті түрлері – адалдық пен тыныштықтың символы. Сондықтан анемондар сезім мен терең мағынаны білдіретін сыйлық ретінде жиі таңдалады.
- Ежелгі дәуірде анемон гүлдері халық медицинасында қолданылған. Оларды бас ауруын, қызуды және қабынуды басу үшін қайнатпа түрінде пайдаланған. Алайда бұл өсімдіктердің құрамында улы заттар бар, сондықтан қазіргі медицинада оларды өз бетінше қолдану ұсынылмайды.
- Анемон гүлдері бағбандықта ерекше бағаланады, себебі оларды күту қиын емес. Олар тез өсіп, нәзік гүлдерден тұратын әдемі кілем құрап, көктемгі бақты жандандырады.
- Анемондар суретшілер мен фотографтардың сүйікті бейнелерінің бірі болып табылады. Олардың үйлесімді пішіні, бай түстері және нәзік құрылымы өнер туындыларына ерекше көркемдік береді.
- Белгілі француз суретшісі Клод Моне анемон гүлдерін жиі салған. Ол олардың жапырақшаларындағы жарық пен көлеңкенің ойынын бейнелеу арқылы табиғаттың өзгергіш сұлулығын көрсете білген.
- Қазіргі таңда селекционерлер жүздеген сәндік анемон сорттарын шығарды. Олар биіктігімен, түсімен және гүлдеу уақытымен ерекшеленеді. Кейбір түрлері үй жағдайында немесе жылыжайда да өсіріледі.
- Табиғатта анемондар экожүйе үшін маңызды рөл атқарады. Олар араларды, көбелектерді және тозаңдандырғыш жәндіктерді тартады, осылайша басқа өсімдіктердің көбеюіне көмектеседі.
- Нәзік көрінгенімен, анемон гүлдері өте төзімді. Олар аязға шыдап, көктемде қайта гүлдей алады. Сондықтан анемон гүлдері қайта жаңғырудың, үміттің және өміршеңдіктің белгісі ретінде қабылданады.
Анемон гүлдері — табиғаттың нәзіктігі мен күшін үйлестірген ғажайып туынды. Олар көктемнің алғашқы шуағын еске түсіріп, өмірдің сұлулығы мен өткіншілігін еске салады. Бұл қызықты деректер анемон гүлдерінің тек әдемі өсімдік емес, табиғаттың мәңгілік жаңару символы екенін дәлелдейді.
