Айсбергтер мұхитта баяу қалқып жүретін салқын алыптар секілді көрінеді. Олар мыңдаған жылдар бойы жиналған мұздықтар мен мұз қалқандарының бөлінуі нәтижесінде пайда болады. Бұл мұз массалары Жер климатының тарихын, температураның өзгеруін және табиғи циклдерді өзінде сақтайды. Айсбергтер туралы қызықты фактілер олардың сыртқы түрінен әлдеқайда күрделі екенін көрсетеді. Төменде айсбергтер жайлы сіз білмеуі мүмкін танымдық және таңғаларлық мәліметтер ұсынылған.
- Айсбергтер тұщы судан тұрады. Олар мұздықтардың бөліктері сынып суға түскенде қалыптасады. Мұздың жасы кейде бірнеше жүз жылдан ондаған мың жылға дейін созылады. Демек, айсбергтің құрамындағы су мамонттар кезеңінде жауған қардан да болуы мүмкін.
- Айсбергтің негізгі бөлігі су астында орналасады. Оның тек шамамен 10 пайызы ғана су бетінен көрінеді. Бұл мұз бен теңіз суының тығыздығының айырмашылығына байланысты. Сондықтан айсбергті көру кезінде біз тек оның кішкене бөлігін ғана байқаймыз.
- Айсбергтердің пішіні әртүрлі болады. Кейбіреулері тегіс әрі кең, ал басқалары тау жоталарына ұқсайды. Жел, толқын және күн сәулесі олардың пішінін біртіндеп өзгертеді. Табиғи күштер айсбергтің бетін үнемі «жұмсартып» тұрады.
- Айсбергтердің түсі әртүрлі болуы мүмкін. Көбіне олар ақ немесе көгілдір болып көрінеді, бірақ жасыл немесе қара түсті айсбергтер де кездеседі. Көгілдір түс тығыз мұздың жарықты сіңіру ерекшелігінен пайда болады. Жасыл реңктер су өсімдіктері немесе минералдардың болуымен байланысты болуы мүмкін.
- Айсбергтерге ресми атаулар беріледі. Ең үлкен және маңызды айсбергтер арнайы жүйелер арқылы бақылауға алынады. Бұл теңіздегі қауіпсіздік үшін қажет. Әсіресе Солтүстік Атлантика аймағында айсбергтер кеме қатынасына қауіп төндіруі мүмкін.
- Кейбір айсбергтер қала көлеміндей үлкен болады. Олардың ауданы жүздеген шаршы километрге жетуі мүмкін. Тарихтағы ең үлкен айсбергтердің бірі кішігірім мемлекетпен шамалас еді. Мұндай айсбергтер баяу қозғалса да, өте әсерлі көрініс береді.
- Айсбергтер климат пен мұхит экожүйесіне ықпал етеді. Олар еріген кезде теңіз суының тұздылығын төмендетеді. Бұл теңіз ағындарына және ауа райы жағдайларына әсер етуі мүмкін. Сонымен қатар еріген су фитопланктонның дамуына қолайлы орта жасайды.
- Айсбергтер дыбыс шығара алады. Мұз массасының ішінде туындайтын кернеулер ұстара сияқты сықырлау немесе күркіреу тәрізді дыбыстар тудырады. Кейде бұл дыбыстар найзағайдың немесе қашықтағы жарылыстың үнін еске салады. Бұл табиғи құбылыс температура мен мұз қозғалысына байланысты.
- Айсбергтер мұхитта үнемі қозғалыста болады. Олар теңіз ағындары, жел және толқын әсерінен баяу жылжиды. Кейбір айсбергтер туындаған жерінен мыңдаған километр қашықтыққа дейін жетуі мүмкін. Бұл сапар кейде бірнеше жылға созылады.
- Айсбергтердің еруі өте баяу жүруі мүмкін. Үлкен айсбергтер ондаған жыл бойы мұхитта сақталады. Мұздың қалыңдығы және судың төмен температурасы еру процесін баяулатады. Алайда жылы ағындар бұл процесті жылдамдата алады.
- Әлемде айсбергтер жиі кездесетін аймақтар бар. Мысалы, Солтүстік Атлантикада олардың қозғалысы ерекше мұқият бақылауға алынады. Кемелер осы аймақтарды айналып өтуге тырысады. Бұл қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін маңызды.
Айсбергтер жай ғана мұз кесектері емес. Олар Жердің климаттық тарихы мен табиғи үдерістерін өзімен бірге алып жүреді. Олардың ерекше сұлулығы мен алып құрылымы табиғаттың күшін айқын көрсетеді. Сіз білмеуі мүмкін, бірақ әр айсберг Жердің өткенін үнсіз сақтап келе жатқан табиғи ескерткіш іспетті.
