Кито — Эквадордың астанасы, әлемдегі ең биік орналасқан қалалардың бірі. Ол Анд тауларының арасында, экватор сызығының дәл жанында орналасқан және өзінің тарихымен, сәулетімен және табиғи сұлулығымен таңғалдырады. Мұнда қазіргі заман мен инктер өркениетінің мұрасы, отарлық дәуір мен ұлттық дәстүрлер үйлесімді тоғысады. Кито — ашық аспан астындағы мұражай іспетті қала, әр көшесі аңыздар мен мәдениетпен тыныстайды. Төменде осы ғажайып қала туралы сіз білмеуі мүмкін қызықты және танымдық деректер ұсынылған.
- Кито — әлемдегі ең биік астаналардың бірі, ол теңіз деңгейінен шамамен 2850 метр биіктікте орналасқан. Бұл көрсеткіш бойынша ол Боливияның Ла-Пас қаласынан кейін екінші орында. Осындай биіктікке байланысты көптеген туристер алғашқы күндері ауа жетіспеушілігін сезіп, жеңіл бас айналуды бастан кешіреді.
- Қала экватор сызығының дәл жанында орналасқан, сондықтан мұнда бір мезгілде Жердің екі жарты шарында тұруға болады. Қаланың солтүстігінде танымал туристік нысан — “Әлемнің ортасы” монументі бар. Мұнда келушілер арнайы сызықтың үстінде суретке түсіп, екі жарты шарды жалғағандай әсер алады.
- Кито ежелгі инктер қонысының орнында салынған. Испандар XVI ғасырда келген кезде бұл аймақ инктер империясының маңызды стратегиялық орталығы болған. Кейін отаршылдар қаланы еуропалық үлгіде қайта салғанымен, ежелгі жоспар мен мәдени ерекшеліктердің бір бөлігі сақталған.
- Қазіргі Кито қаласы 1534 жылдың 6 желтоқсанында ресми түрде негізі қаланды. Бұл күн қала халқы үшін басты мереке болып саналады және жыл сайын “Кито күні” ретінде атап өтіледі. Осы уақытта көшелерде шерулер, концерттер мен дәстүрлі би фестивальдері өтеді.
- Китоның тарихи орталығы Оңтүстік Америкадағы ең жақсы сақталған аймақтардың бірі. 1978 жылы ЮНЕСКО оны Латын Америкасындағы алғашқы Дүниежүзілік мұра нысаны ретінде тізімге енгізді. Мұнда жүзден астам көне шіркеулер, монастырлар мен отарлық дәуір ғимараттары сақталған.
- Қаланың сәулеттік жауһарларының бірі — Ла-Компанья-де-Хесус шіркеуі. Оның ішкі безендірілуіне жеті тоннадан астам алтын қолданылған. Бұл әлемдегі ең әдемі және бай безендірілген ғибадатханалардың бірі болып саналады, ал оны салу 160 жылға жуық уақыт алған.
- Китоның климаты ерекше — бір күннің ішінде мұнда төрт мезгілді бірдей сезуге болады. Таулы аймақта орналасқандықтан, күндіз ауа райы жылы болса, кешке қарай салқын түседі. Сондықтан жергілікті тұрғындар үнемі жеңіл күртешені өзімен бірге алып жүреді.
- Қала айналасында бірнеше белсенді жанартау бар, олардың ішінде Пичинча, Котопахи және Каямбе ерекше белгілі. Пичинча қаланың дәл жанында орналасқан, сондықтан оның шыңын орталық көшелерден де көруге болады. Соңғы атқылау 1999 жылы болған, сол кезде күл қаланың үстін басып қалған.
- Кито әлемдегі ең биік аспалы жолдардың бірін иеленеді — Teleférico деп аталатын канат жолы 4000 метрден астам биіктікке дейін көтеріледі. Осы жерден қала мен Анд тауларының керемет көрінісін көруге болады, ал кейде тіпті қар жамылған шыңдар да айқын көрінеді.
- Қаланың жүрегі — Тәуелсіздік алаңы немесе Пласа-Гранде. Мұнда Президент сарайы, көне собор және маңызды мемлекеттік ғимараттар орналасқан. Бұл жер — тарих, саясат және халық өмірі тоғысқан басты алаң.
- Китоның мақтанышының бірі — Эквадордың Орталық университеті. Ол 1826 жылы құрылған және Латын Америкасындағы ең көне жоғары оқу орындарының бірі болып саналады. Университет әлі күнге дейін елдің басты ғылыми және мәдени орталығы.
- Қаланың қазіргі келбетін айқындайтын тағы бір ерекшелік — көше өнері. Китоның ескі аудандары түрлі-түсті муралдармен безендірілген, олардың әрқайсысы ел тарихын, табиғатын және халықтық аңыздарын бейнелейді. Бұл қаланы үлкен ашық аспан астындағы көрме сияқты етеді.
- Китоның асханасы бай дәстүрлерге негізделген. Мұнда испан, инк және амазон мәдениеттері тоғысып, ерекше дәм үйлесімін құрайды. Танымал тағамдардың қатарында локро-де-папа (картоп пен ірімшік қосылған сорпа), чурраско және секо-де-чиво (ешкі етімен дайындалған тағам) бар.
- Қаланың тұрғындары ұлттық дәстүрлерін ерекше құрметтейді. Мерекелер кезінде олар дәстүрлі киім киіп, халықтық шерулер мен би кештерін ұйымдастырады. Ең көрнекті оқиғалардың бірі — Фиеста-де-ла-Луз жарық фестивалі, ол кезде көне қала ғимараттары түрлі түстермен жарқырайды.
- Экваторға жақын орналасқандықтан, Китода күн мен түн ұзақтығы жыл бойы шамамен бірдей — әрқайсысы 12 сағаттан. Мұнда маусымдар айқын бөлінбейді, сондықтан күннің шығуы мен батуы бір уақытта өтеді.
- Қаладан алыс емес жерде Котопахи ұлттық саябағы бар. Бұл саябақта әлемдегі ең биік белсенді жанартаулардың бірі орналасқан, оның биіктігі 5897 метрге жетеді. Мұнда альпинистер мен табиғат сүйгіштер жиі келеді.
- Китоның қоғамдық көлігі жақсы дамыған. 2023 жылы Эквадор тарихындағы алғашқы метро желісі ашылды. Ол қаланың солтүстігі мен оңтүстігін байланыстырып, жол жүру уақытын айтарлықтай қысқартты.
- Қалада көптеген мұражайлар бар, олардың ішінде Эквадордың Ұлттық мұражайы ерекше орын алады. Онда археологиялық жәдігерлер, отарлық дәуір суреттері мен заманауи өнер туындылары сақталған.
- Кито жиі “Аспанға тиетін қала” деп аталады. Оның биіктігі мен таза ауасы аспанды ерекше ашық етеді, ал күн батқан сәттері таңғажайып көрініс сыйлайды. Бұл жер фотографтар үшін нағыз жұмақ саналады.
- Қала заманауи инфрақұрылымына қарамастан, көне дәуірдің рухын сақтап қалған. Тар көшелер, гүлге толы аула, темір балкондар мен жаңа піскен кофенің иісі Китоға ерекше жылулық пен тыныштық береді.
Кито — тарих пен заманауилықтың, табиғат пен мәдениеттің түйіскен жері. Бұл қала Эквадордың рухын, биік таулардың тыныштығын және адамдардың мейірімділігін біріктірген ерекше орын. Кито туралы бұл қызықты деректер оның әлемдегі ең ерекше және тартымды қалалардың бірі екенін дәлелдейді.
