Рембрандт ван Рейн – адамзат тарихындағы ең ұлы суретшілердің бірі, оның шығармашылығы Нидерландтың Алтын дәуірінің символына айналды. Оның туындылары терең психологиялық бейнелеуімен, жарық пен көлеңкені шебер қолдануымен және ұсақ детальдарға ерекше назар аударуымен ерекшеленеді. Өмір бойы Рембрандт жүздеген картиналар, гравюралар мен суреттер жазып, олардың көпшілігі әлемдік өнердің асыл қазынасына айналды. Оның өмірі жұмбақтарға, аңыздарға және таңғаларлық оқиғаларға толы. Төменде Рембрандт ван Рейн туралы сіз білмеуі мүмкін қызықты әрі танымдық деректер келтірілген.
- Рембрандт 1606 жылдың 15 шілдесінде Лейден қаласында ауқатты диірменшінің отбасында дүниеге келген. Оның толық аты Рембрандт Харменсзон ван Рейн, яғни “Рейн өзенінің Хармен атты ұлы” дегенді білдіреді. Ол бала кезінен сурет салуға бейім болып, жақсы білім алды.
- Ол Лейден университетінде оқығанымен, оқуын тастап, суретшілік жолын таңдады. Алғашқы ұстазы Якоб ван Сваненбург болды, ол Рембрандтқа композиция мен жарыққа байланысты негізгі қағидаларды үйретті. Кейін ол Амстердамға барып, әйгілі тарихи суретші Питер Ластманның шеберханасында білімін жалғастырды.
- Рембрандт өз картиналарына тек атымен ғана қол қойған. Бұл сол дәуір үшін ерекше құбылыс еді. Мұндай тәсіл оның өзіне деген сенімділігін көрсетті және уақыт өте келе ол қолтаңба әлемдік танымал суретшінің ерекше белгісіне айналды.
- Суретші алғашқылардың бірі болып адам бейнесін тек сыртқы келбетімен емес, ішкі жан дүниесімен көрсетуге тырысты. Оның портреттерінде адамдардың эмоциясы, ойы және өмірлік тәжірибесі айқын сезіледі. Осы тәсілі арқылы ол психологиялық портреттің нағыз шебері атанды.
- Рембрандт 90-нан астам автопортрет жазған. Бұл сол заман үшін үлкен көрсеткіш еді. Ол өзін түрлі жасында, түрлі көңіл күйде және әртүрлі бейнеде көрсеткен — жас әрі табысты суретшіден бастап, өмірден шаршаған қарт адамға дейін. Бұл автопортреттер – оның өмір жолының бояумен жазылған күнделігі іспетті.
- Оның ең атақты туындысы – 1642 жылы салынған “Түнгі күзет” картинасы. Шын мәнінде, суреттегі көрініс күндізгі уақытта бейнеленген, бірақ уақыт өте келе бояулардың қарайып кетуі себепті ол осылай аталып кеткен. Қазір бұл шығарма нидерланд өнерінің ең танымал нышандарының бірі саналады.
- Рембрандт тек суретші ғана емес, тамаша гравёр де болған. Оның офорттары айқын сызықтарымен, жарық пен көлеңкенің шебер үйлесімімен және нәзік өңделуімен ерекшеленді. Ол өз замандастары арасында “сызық шебері” атанған.
- Суретшінің өз шеберханасы мен мектебі болған. Онда 40-тан астам шәкірт оқыған, олардың арасында кейін әйгілі болған Геррит Доу, Фердинанд Бол және Карел Фабрициус та бар. Рембрандт шәкірттеріне табиғатты терең бақылауды және өзіндік стиль қалыптастыруды үйреткен.
- Танымалдығына қарамастан, Рембрандт өмірінің соңында қаржылай қиындықтарға тап болды. Ол сән-салтанатты өмір сүріп, қымбат киімдер мен көне бұйымдарға көп ақша жұмсаған. 1656 жылы ол банкрот деп жарияланып, барлық мүлкі аукционда сатылып кетті.
- Оның жеке өмірі қайғыға толы болды. Әйелі Саския жас кезінде қайтыс болды, ал олардың төрт баласынан тек бір ұлы – Титус есейіп жетілді. Бірақ ол да әкесінен бұрын дүние салды.
- Кейін Рембрандт өмірінің соңғы жылдарын сүйіктісі Хендрекье Стоффелспен өткізді. Ол суретшіні қиын сәттерде қолдап, оның шабыт көзіне айналды. Оның бейнесі Рембрандттың көптеген соңғы картиналарында кездеседі.
- Рембрандт жарық пен көлеңкенің әсерін зерттеуге ерекше мән берген. Оның “светотень” деп аталатын техникасы Еуропа кескіндемесіне төңкеріс әкелді. Ол жарық көздерін өзгертіп, эмоциялық әсерді күшейтудің жаңа тәсілдерін іздеді.
- Замандастары оны “ұқыпсыз және дөрекі қылқалам ұстайды” деп сынаған. Алайда кейін бұл ерекшеліктер оның бірегей шеберлігінің белгісіне айналды. Қазіргі таңда дәл осы еркін әрі тірі жазу мәнері үшін оның туындылары жоғары бағаланады.
- Ол өзіне және таныстарына тән келбетті жиі пайдаланып, діни тақырыптағы бейнелер жасаған. Осы арқылы ол қасиетті сюжеттерге шынайылық пен адамдық сезім дарытқан. Бұл тәсіл кейінгі суретшілерге зор әсер етті.
- Рембрандт адам жанының тереңдігін дәл бейнелеудің шебері болды. Оның кейіпкерлері тірі, ойлы және сезімге толы болып көрінеді. Бұл қасиет оны өз дәуірінің ең көрнекті психолог-суретшісіне айналдырды.
- Суретші сирек кездесетін және көне бұйымдарды жинаған. Ол антикалық мүсіндер, қару-жарақ, маталар, маскалар мен кітаптар жинап, оларды суреттерінде реквизит ретінде пайдаланған.
- Рембрандттың діни тақырыптағы туындылары шіркеу канондарына емес, адам сезіміне бағытталған. “Жоғалған ұлдың оралуы” және “Исаакты құрбандыққа шалу” сияқты картиналары адамгершілік пен мейірімділіктің терең бейнесін береді.
- Өмірінің соңында Рембрандт қарапайым өмір сүріп, шығармашылығын тоқтатпады. Ол 1669 жылдың 4 қазанында Амстердамда кедейлік жағдайда қайтыс болды. Суретшіні Вестеркирк зиратына белгісіз қабірге жерледі.
- Өлімінен кейін оның шығармалары біраз уақыт ұмыт қалған. Тек XIX ғасырда ғана оны өнертанушылар қайта ашып, әлемдік мәдениеттің ұлы тұлғаларының қатарына қосты.
- Бүгінде Рембрандттың еңбектері әлемнің ірі мұражайларында сақтаулы: Амстердамдағы Рейксмюзеум, Париждегі Лувр, Лондондағы Ұлттық галерея және Санкт-Петербургтегі Эрмитаж. Бұл туындылардың құны миллиондаған доллармен өлшенсе де, олардың рухани құндылығы баға жетпес.
- Рембрандттың әсері әлемдік өнерде орасан зор. Оның жарықты, сезімді және адамның рухын бейнелеу шеберлігі Гойя, Ван Гог, Ренуар және Пикассо сияқты ұлы суретшілерге шабыт берді.
Рембрандт ван Рейн – реализм мен руханиятты тоғыстырған ұлы тұлға. Оның өмірі мен еңбегіне қатысты қызықты деректер нағыз данышпанның өнер арқылы ғасырлардан асатынын дәлелдейді. Рембрандттың шығармашылығы адам жанының тереңдігін көрсетіп, рухани сұлулықтың мәңгілік екенін еске салады.
