Христиандық — әлемдегі ең көне әрі ықпалды діндердің бірі. Ол адамзаттың рухани, мәдени және тарихи дамуына орасан зор әсер етті. Бұл сенім жүйесінің ілімдері, рәміздері мен дәстүрлері біздің дәуіріміздің алғашқы ғасырларынан бастау алады. Бүгінгі күні де әлемнің түкпір-түкпіріндегі миллиондаған адам христиан құндылықтарын өмір сүру қағидалары ретінде қабылдайды. Сіз бұл дін туралы көп нәрсе білетін шығарсыз, алайда келесі таңғаларлық фактілер сізді жаңа қырларымен таныстыруы мүмкін.
- Христиан дінін ұстанушылардың саны екі миллиардтан асады, бұл оны әлемдегі ең көп таралған дін етеді. Ол барлық құрлықтарда, тіпті Антарктидадағы ғылыми стансаларда да бар.
- «Христиан» атауы алғаш рет біздің дәуіріміздің I ғасырында Антиохия қаласында қолданылған. Бұл атау Иса Мәсіхтің шәкірттеріне берілді, өйткені олар Оның ілімін берік ұстанды.
- Ең көп христиан халықтары Америка, Еуропа мен Африкада шоғырланған. Алайда соңғы жылдары Филиппин, Оңтүстік Корея және Қытай сияқты азиялық елдерде христиан қауымдастықтары қарқынды дамып келеді.
- Христиандық үш негізгі тармаққа бөлінеді: католиктік, православиелік және протестанттық. Әр ағымның сенім жүйесі, рәсімдері мен шіркеу құрылымы өз ерекшелігіне ие.
- Христиандардың басты қасиетті кітабы — Інжіл (Библия), ол әлемдегі үш мыңнан астам тілге аударылған. Бұл кітап адамзат тарихындағы ең көп аударылған шығарма болып саналады.
- Әлі күнге дейін жұмыс істеп тұрған ең көне шіркеу — Вифлеемдегі Туылған Жұлдыз шіркеуі. Ол IV ғасырда салынған және Иса Мәсіх туған үңгірдің үстінде орналасқан.
- Христиан дінінің ең танымал рәмізі — айқыш. Алайда алғашқы ғасырларда сенушілер көбінесе балық рәмізін пайдаланған. Грекше «ихтис» сөзі «балық» дегенді білдіреді әрі «Иса Мәсіх — Құдайдың Ұлы, Құтқарушы» деген тіркестің қысқартылған нұсқасы болып табылады.
- Ежелгі христиандар Рим билігі тарапынан қуғын-сүргінге ұшырағандықтан, діни жоралғыларды катакомбаларда өткізген. Бұл жерасты орындарында олар дұға етіп, марқұмдарды жерлеп, қабырғаларға діни суреттер қалдырған.
- Рождество мейрамы түрлі христиан дәстүрлерінде әртүрлі күндері тойланады — 25 желтоқсанда (григориан күнтізбесі бойынша) және 7 қаңтарда (юлиан күнтізбесі бойынша). Бұл күн нақты туған күн емес, бірақ Иса Мәсіхтің дүниеге келуін еске алу үшін белгіленген.
- Пасха мерекесі Иса Мәсіхтің қайта тірілуін атап өтеді және христиан күнтізбесіндегі ең басты мейрам болып саналады. Оның датасы жыл сайын көктемгі ай толуына қарай өзгереді.
- Ватикан — әлемдегі ең кіші мемлекет және католик шіркеуінің рухани орталығы. Ол өзінің жеке басшысын иеленеді — бұл Папа, Католик шіркеуінің басшысы.
- Православие дінінде икон жазу ерекше дәстүр саналады және бұл жай сурет емес, дұғаның бір түрі ретінде қарастырылады. Иконалар қатаң канондарға сәйкес бейнеленеді және көпшілігі киелі деп есептеледі.
- Протестанттық XVI ғасырда Мартин Лютердің бастамасымен Реформация нәтижесінде пайда болды. Ол католик шіркеуіндегі әділетсіздіктерге қарсы шығып, сенімді Інжілге негіздеуді ұсынды.
- Христиан діні батыс өркениетінің дамуына — білім беру, философия, өнер және құқық салаларына үлкен ықпал етті. Көптеген университеттер мен мектептер шіркеулердің немесе діни ордендердің бастамасымен құрылған.
- Жұмыртқа — қайта тірілудің символы ретінде Пасха мерекесінде кеңінен таралған. Кейбір елдерде жұмыртқа бояп, балаларға жасырын түрде ұсынып, ойын ретінде өткізеді.
- Орта ғасырларда христиан монастырьлері ғылымның орталығы болды. Бұл жерлерде қолжазбалар сақталып, кітаптар көшіріліп, философиялық еңбектер зерттелді.
- Христиан әулиелерінің кейбірі мамандықтардың немесе өмір салаларының қамқоршысы болып саналады. Мысалы, әулие Лука — дәрігерлердің, ал әулие Христофор — саяхатшылардың қамқоршысы.
- Христиан сенімінде Киелі Үштік ұғымы бар — Құдай бір, бірақ үш кейіпте өмір сүреді: Әке, Ұл және Киелі Рух. Бұл ілім — христиан теологиясындағы ең күрделі, бірақ маңызды догмалардан бірі.
- Заманауи заманда христиан діні технологиялық өзгерістерге бейімделіп келеді. Көптеген шіркеулер онлайн-қызметтер өткізеді, ал Інжілді телефон қосымшаларынан оқуға болады.
- Христиан миссиялары әлемнің 200-ден астам елінде жұмыс істейді. Олар көмек көрсетіп, білім беріп, рухани қолдау ұсынып, көбіне қиын жағдайдағы халыққа жәрдемдеседі.
- Кейбір елдерде діни сенім бостандығына қарамастан, христиандар қысымға ұшырайды. Олар кемсітушілікке, зорлық-зомбылыққа және тіпті түрмеге түсуге тап болады.
- Христиан діни жоралғылары әртүрлі түрде өтеді — сән-салтанатты шіркеу рәсімдерінен бастап қарапайым үй жиындарына дейін. Әр қауымдастық өз сенімін ерекше түрде білдіреді, бірақ бәрін көршіні сүю идеясы біріктіреді.
- Христиан ілімдері кешірім, мейірімділік, мұқтаждарға көмектесу және тәубеге келу сияқты құндылықтарды дәріптейді. Бұл қағидалар дінге қатыссыз кез келген адам үшін маңызды болуы мүмкін.
Бұл ғажайып деректер христиандықтың рухани, мәдени және тарихи байлығын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Екі мың жылдан астам тарихы бар сенім бүгінде де миллиондаған адамдардың жүрегіне үміт пен шабыт ұялатады. Сіз бұл мәліметтердің кейбірін білмеген боларсыз, бірақ енді христиан дініне жаңа көзқараспен қарай аласыз. Оның мұрасы мен рухани маңызы қазіргі қоғамда әлі де өзекті әрі құнды болып отыр.
